Lược sử Giáo họ Già Khê Núi

1. Thông tin cơ bản

Địa chỉ: Thôn Già Khê Núi, xã Đồi Ngô, huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang.

Năm thành lập: 1657.

Bổn mạng: Thánh Phêrô (29/6).

Dòng tu, tu hội, hội đoàn đang hiện diện và hoạt động: Ban hành giáo.

Giáo dân: Giáo họ hiện có 70 nhân danh (số liệu năm 2023) sống xen kẽ giữa những người lương dân. Nghề nghiệp của người dân nơi đây chủ yếu là làm nông nghiệp nên đời sống tạm ổn định.

Nhà thờ: Nhà thờ hiện nay của giáo họ được xây dựng năm 2018 và khánh thành năm 2019. Ngôi nhà thờ có chiều dài 18.5m, rộng 8.5m, mái cao 4.5m, tháp chuông cao 17m và có 1 quả chuông nặng 200kg. Diện tích chung khuôn viên giáo họ là hơn 300m².

2. Lịch sử hình thành và phát triển

Giáo họ Già Khê Núi nằm trên địa bàn của thôn Già Khê Núi, xã Đồi Ngô, huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang, cách Tòa Giám mục Bắc Ninh khoảng 50km về phía Đông Bắc. Nằm ở hướng Đông Nam cách nhà xứ Tiên Nha khoảng 1.5km, giáo họ Già Khê Núi là một cộng đoàn nhỏ với số lượng giáo dân khiêm tốn chỉ với 70 nhân danh nằm rải rác trong thôn Già Khê. 

Trước đây, giáo họ Già Khê Núi thuộc giáo xứ Tiên Nha. Theo sổ sách ghi chép lại, năm 1657, xứ Kẻ Bắc tức Giáo phận Bắc Ninh sau này đã có 25 nhà thờ. Đó là những nơi nào thì chưa rõ, nhưng thời vua Tự Đức bách hại đạo (1858-1862), các nơi có người bị giết vì Đạo (khi đó chưa thành xứ) thì đã kể đến xã Tiên Nha, thuộc huyện Phượng Nhỡn, tỉnh Bắc Ninh có ông Trần Văn Giáp tức Phêrô Cần, quân nhân, đã bị chết vì đạo tại cổng thành Bắc Ninh. Vì thế có thể nói: Tiên Nha là một trong số các nơi có nhà thờ khá sớm.

            Nơi đây bên bờ sông Lục Nam, một khúc sông ngoằn ngoèo uốn khúc tạo nên một cái khe và một bến bãi, thuận tiện cho các ngư dân đậu bến dừng chân nghỉ ngơi sau những ngày chài lưới nhọc nhằn, đã được mang một cái tên rất kỳ dị “GIÀ KHÊ” (Khê là khe suối – eo biển, là bãi bến; Già là cũ kỹ lâu đời, là chài lưới). Các nhà truyền giáo từ dưới xuôi lên cũng dừng chân tại nơi đây. Theo thống kê năm 1937-1938 của Giáo phận Bắc Ninh cho biết thì Giáo xứ Tiên Nha đã có 1015 tín hữu.             Với biến cố năm 1954, hầu hết dân Công Giáo ở thôn Già Khê di cư vào Nam chỉ còn lại 3 gia đình nhưng phải tản cư đi nơi khác, mấy tháng sau mới quay trở về, để lại ngôi nhà thờ hoang vắng không người đọc kinh. Nhà chung, nhà trường đổ nát được chia cho các hộ dân mới đến làm đất ở, nhà thờ được xung vào làm kho lương thực và dược liệu của quân đội từ năm 1956 đến năm 1976 mới trả lại.

Năm 2018 khi cha Phanxicô X. Nguyễn Văn Tuân là cha xứ tại Tiên Nha, cha đã quan tâm nhiều hơn tới giáo họ Già Khê Núi và Thánh lễ được cử hành thường xuyên hơn. Giáo họ chính thức được thành lập năm 2018 và nhận thánh Phêrô làm bảo trợ. Cùng năm đó, cha đã đi vận động bà con trong dân họ cùng đóng góp sức lực cũng như tiền của để xây dựng giáo họ. Đặc biệt là sự đóng góp của gia đình ông Giuse Nguyễn Văn Đương. Gia đình đã hiến tặng cho dân họ một mảnh đất hơn 300m2. Bên canh đó, gia đình ông Giuse Phạm Hồng Thái hiến đất cho giáo họ làm cổng. Hồng ân Thiên Chúa trao ban cho dân họ. Cha xứ đã cùng ban hành giáo tiến hành khởi công xây dựng ngôi nhà thờ mới cho dân họ.

Năm 2019, trên đường đi kinh lý giáo điểm Chũ, Đức cha đã ghé thăm ngôi nhà thờ đang trong thời gian xây dựng của giáo họ. Đức cha đã động viên và cầu chúc cho dân họ sớm hoàn thành ngôi nhà Chúa. Ngày 23/6/2022 là một dấu mốc lịch sử quan trọng của giáo họ. Đức cha Giuse Đỗ Quang Khang đã đến dâng Thánh Lễ Tạ Ơn và cắt băng khánh thành ngôi nhà thờ mới trong niềm hạnh phúc của toàn con dân trong xứ họ. Cùng với đó, Đức cha đã chính thức công nhận quý ban hành giáo tiên khởi của giáo họ bao gồm các ông bà: Giuse Phạm Hồng Chức, Giuse Lưu Thế Mười, Đaminh Bùi Quang Hiếu, Anna Hải, Anna Liêm, Maria Diện. Vì giáo họ không cách xa nhà xứ, nên các thành viên thuộc các hội đoàn vẫn duy trì sinh hoạt chung với giáo xứ mẹ. Hy vọng trong tương lai không xa, giáo họ sẽ thành lập được được các hội đoàn riêng cho dân họ.

3. Đời sống đức tin

Đời sống đạo của người giáo dân Già Khê Núi còn gặp nhiều khó khăn, chưa thành lập các đoàn hội nên các sinh hoạt trong giáo họ còn hạn chế. Chính vì thế, cần nhiều hơn nữa sự quan tâm chăm sóc mục vụ của các đấng bậc, cũng như cần nhiều hơn nữa lời cầu nguyện của mọi người cho giáo họ mỗi ngày một phát triển và thăng tiến hơn. Hiện nay, tùy vào nhu cầu mục vụ của dân họ mà cha xứ sẽ tới dâng Thánh lễ. Vì giáo họ cách nhà xứ hơn 1km nên giáo dân vẫn tham dự Thánh lễ chung với họ nhà xứ. Với những nỗ lực không ngừng, cây đức tin giáo họ đang vươn lên, hứa hẹn những hoa trái tốt lành trong nay mai.

BTT Giáo Phận