Ngày 16/6: Thánh Đa-minh Nguyễn Đức Mạo – Nông gia, tử đạo Việt Nam
Họ Phú Yên, xứ Ngọc Cục là quê hương của thánh Đa-minh Mạo là một trong sáu vị được phong chân phúc ngày 29-4-1951. Ngọc Cục là xứ toàn tòng đạo, xưa là phủ lị Xuân Trường, trong thời cấm cách đã sản sinh ra nhiều vị anh hùng tử đạo.
Ông Đa-minh Mạo là con ông bà Giới, một gia đình khá giả. Ngay từ hồi còn niên thiếu, cậu Mạo đã được cha mẹ lo lắng dạy dỗ để sau nên người giáo hữu tốt, cậu được học chữ Hán. Cậu chăm chỉ học hành, tính nết ôn hoà, được mọi người yêu mến.
Đến tuổi trưởng thành, ông kết bạn, xây dựng một gia đình êm ấm hoà thuận. Con cái được ông săn sóc cẩn thận, cậu Triết con ông dâng mình vào nhà Đức Chúa Trời, ông phấn khởi vui mừng khuyên con vững vàng theo Chúa đến cùng, sau cậu được chịu chức linh mục quen gọi là Cha già Đa-minh Triết, qua đời năm 1950, một năm trước khi cha người được phong chân phúc.
Ông ra gánh vác việc dân, nhờ tài đức và học vấn suốt thời gian làm phó lý, ông làm được nhiều việc hữu ích cho làng nước, được mọi người cảm phục.
Một đức tin vững vàng trước một số phận mong manh
Năm 1861, cơn giông tố bách hại bao phủ Giáo Hội Việt Nam, đời sống giáo dân không có chút gì bảo đảm, ai cũng lo cho số phận mong manh của mình, cái chết đang đợi chờ, đe doạ những người trung thành. Nhưng Chúa đã cho phát sinh những Đức Tin vững vàng vượt thắng lên trên số phận mong manh đó. Ngày 14-9-1861, ngày Lễ Tôn Vinh Thánh giá Chúa Kitô, quan phủ Xuân Trường về vây làng Ngọc Cục, bắt mọi người có đạo phải bước qua thập giá, ai không tuân lệnh sẽ phải bắt giam hay phát lưu sang làng lương dân.
Một số người nhát sợ xúc phạm đến Thánh giá, nhưng một số đông trong đó có ông Đa-minh Mạo tôn vinh Thánh giá Chúa bằng cách hiên ngang xưng Đức Tin, thà chết chẳng thà quá khoá.
Ông Phó Lý Mạo bị bắt giam, trước còn được tự do gặp họ hàng thân thích, nhưng khi quan huyện Vụ Bản về tra khảo, ông một mực cương quyết không khoá quá, nên đêm ngày phải mang gông xiềng khổ sở.
Trải qua bao nhiêu trận đòn dữ tợn, vị tuyên xưng đức Tin, trước sao sau vậy, không hề sờn chí, dù phải chịu cả cực hình cay nghiệt này là cấm cốc, trói lại đem phơi ngoài nắng giữa bãi tha ma, cũng không làm ông sờn lòng nao núng, ông còn ăn chay thêm để xin Chúa ban sức mạnh.
Trận chiến đấu cuối cùng để phân thắng bại
Ngày 15-6-1862 quan án tỉnh Nam Định về làng Cốc, lập toà án ở đình làng xét xử ông Đa-minh Mạo. Đây là trận chiến đấu cuối cùng để phân thắng bại. Hai bên đều cố đoạt phần thắng về mình. Mọi người ngạc nhiên thấy ông Phó Lý Mạo bình tĩnh hiên ngang đến trước toà án như người chiến thắng. Quan truyền ông bước qua thánh giá, ông kiên quyết trả lời: “Thưa quan lớn, không bao giờ”. Ông bị trói đem ra phơi giữa trời nắng như thiêu như đốt, quan mong sẽ làm lung lạc gan dạ người chiến sĩ. Quan Án đã nhầm. Hôm sau quan lại dụ dỗ, dọa nạt, nhưng vị tuyên xưng Đức Tin đanh thép trả lời như những nhát dao chặt đứt mối hy vọng không tưởng của quan Án. Ông nói rằng: “Bẩm quan lớn, sao quan cứ quấy rầy chúng tôi mãi? Chúng tôi có phải là trẻ con ngây thơ sợ khổ hình hơn sợ xúc phạm đến Thiên Chúa? Nếu chúng tôi muốn đạp Thánh giá, thì ngay lúc mới bị bắt, chúng tôi đã làm để khỏi chịu bao khổ hình từ đó đến nay. Quan muốn kết án thế nào cũng được, tuỳ ý quan lớn. Chúng tôi nhất định sống chết không bao giờ đạp Thánh giá Chúa Kitô đã dùng để cứu độ thế gian”.
Thất bại hoàn toàn, quan kết án trảm quyết.
Ba quan tiền, ba nhát gươm kính Đức Chúa Trời Ba Ngôi
Cánh đồng lúa bao la, hưu quạnh ở làng Cốc, hôm nay náo động hẳn lên, mọi người tuôn đến rất đông dự cuộc xử người có đạo. Ông Đa-minh Mạo vừa đi vừa cầu nguyện, vui vẻ dũng cảm tiến đến pháp trường làng Cốc, ông hân hoan đón giờ hy sinh chiến thắng. Mọi người càng ngạc nhiên hơn nữa, vì họ thấy trước lúc xử, sau khi đã quỳ cầu nguyện, ông Mạo đưa cho Lý hình ba quan tiền, xin chém đầu mình ba nhát gươm kính Đức Chúa Trời Ba Ngôi. Lý hình ưng nhận. Hồi hiệu lệnh vang lên ba nhát gươm đưa qua cổ, đầu rơi xuống đất, linh hồn ông Mạo bay về nơi sáng láng hưởng vinh phúc với Chúa Ba Ngôi. Hôm ấy là ngày 16-6-1862.
Đức Thánh Cha Pi-ô XII phong chân phúc cho ông Đa-minh Mạo ngày 29-4-1951, Đức Thánh Cha Gio-an Phao-lô II tổn ông lên bậc hiển thánh ngày 19 6-1988.
Đức Hồng Y Giuse Maria Trịnh Văn Căn