Thánh Micae Nguyễn Huy Mỹ

Thánh

Micae Nguyễn Huy Mỹ

Lý trưởng (1804 – 1838)

Ngày tử đạo: 12 tháng 8

Ông lý Mỹ: “Ta được phúc tử vì đạo thì mẹ Mỹ có bằng lòng chăng?” Vợ: “Thầy mình có được phúc trọng ấy thì tôi bằng lòng lắm”.

Thánh Micae Nguyễn Huy Mỹ ra đời năm 1804. Quê cha ông lý Mỹ ở trại Đại Đăng giáp tỉnh Vân Sàng, bây giờ gọi là Ninh Bình. Ông lý Mỹ, còn gọi là Nguyễn Huy Diệu, là con trai cả. Ông Mỹ bỏ nhà quê mà đến ở làng Kẻ Vĩnh, lấy vợ ở làng ấy, sinh được tám người con.

Ông Mỹ mồ côi cha lúc mười tuổi, mồ côi mẹ lúc mười hai tuổi. Ông và các em phải ở với người dì. Ông được dì cho học chữ Nho và nghề thuốc. Đến năm hai mươi tuổi thì lập gia đình cùng thị Mến là con ông trùm Đích. Mặc dù còn thanh niên nhưng ông Mỹ đã có tiếng là người sắc sảo, giỏi giang, ăn nói trôi chảy. Đến khi làng khuyết cai tổng, người làng bầu ông Mỹ làm cai tổng, nhưng ông không nhận. Về sau, Đức cha Du^[1] bảo ông Mỹ ra gánh việc lý trưởng để bênh đỡ Nhà chung và giúp dân trong thời buổi cấm đạo. Ông vâng lời Đức cha ra làm lý trưởng. Từ đó, người ta gọi ông là lý Mỹ.

Khi còn bé, ông có tiếng nết na nghiêm trang, có lòng đạo tốt. Khi có gia đình, ông lý Mỹ càng sống tốt đạo hơn nữa. Ông chẳng uống rượu, không đánh bạc bao giờ, chỉ chuyên một việc làm ăn, chăm sóc gia đình và giữ đạo mà thôi. Vợ chồng ông hòa thuận thương yêu, chẳng nói nặng lời nhau bao giờ. Ông lý Mỹ thương kẻ khó khăn và hay bố thí cho họ. Đức cha Liêu, giám mục Tây Đàng Ngoài làm chứng rằng, Nhà chung và dân Kẻ Vĩnh được nhờ ông lý Mỹ nhiều lắm. Khi đã giúp ai việc gì ông lý Mỹ không bao giờ lấy của tạ ơn của họ. Ông ấy chẳng ăn bớt của dân một đồng nào, xử kiện phân minh, đánh đòn sửa phạt kẻ có lỗi, chẳng vị nể ai. Hàng tổng khen làng Kẻ Vĩnh yên bình hơn các làng khác.

Thời ông Mỹ làm lý trưởng cũng là lúc vua cấm đạo rất ngặt. Ông Mỹ tỏ ra vững vàng, lại năng khuyên bảo người ta phải giữ đạo vững vàng trong thời buổi ngặt nghèo ấy. Khi quan tuần phủ Nam Định, Trịnh Quang Khanh, bắt các người lính có đạo trong hạt Nam Định phải bước qua thập giá, ông lý Mỹ, lúc ấy ở xa, liền gửi thư cho các người lính Vĩnh Trị rằng: “Xin anh em chịu khó đừng bước qua thập giá, chẳng mấy ngày nữa tôi về nhà thì tôi sẽ ra với anh em”.

Sáng ngày 11/05/1838, khi lính quan tuần phủ Nam Định đến vây làng Vĩnh Trị, ông lý Mỹ đến nhà ông trùm Đích, đưa tin ấy cho cha vợ rằng: “Cha con đồng sinh đồng tử với nhau. Việc Đức Chúa Trời định đã đến rồi”. Lúc ấy, quan Trịnh Quang Khanh ở dưới thuyền lên ngồi tại đình, truyền đòi mọi người trong làng từ mười tám tuổi trở lên đến điểm mục, cùng bảo kỳ mục rằng: “Bao nhiêu đạo trưởng ở trong làng này thì phải đem nộp, bằng không thì mất đầu”. Ông lý Mỹ thưa rằng: “Bẩm lạy quan lớn muôn tuổi, ông lớn khám mà bắt được trưởng đạo Tây, trưởng đạo Nam hay là đồ đạo quốc cấm thì tôi xin nộp đầu”.

Lý trưởng vừa cam kết xong thì thấy lính điệu cha Năm và ông trùm Đích nộp cho quan. Quan truyền nọc ông lý Mỹ ra đánh đòn và đóng gông đem xuống thuyền, giải ra tỉnh làm một cùng cha Năm và ông trùm Đích. Quan lớn truyền tra tấn ông lý Mỹ để ông ấy ngã lòng mà bước qua thập giá. Nhưng mà ông Mỹ chẳng những không bị lay chuyển, mà lại càng vững vàng.

Ngày 12/08/1838, khi được tin vua Minh Mạng châu phê án tử, cả ba vị đã chuẩn bị tầm hồn đón nhận Bí tích Giải tội và rước Mình Thánh Chúa sốt sắng. Cha Năm, ông trùm Đích và ông lý Mỹ bị chém đầu cùng ngày tại pháp trường Bảy Mẫu.

Ông lý trưởng Nguyễn Huy Mỹ được tôn lên bậc chân phước ngày 27/05/1900 và được tôn phong hiển thánh ngày 19/06/1988.

^[1] Đức cha Du: Đức Giám mục Tây Đàng Ngoài, Jean Marie Havard Du.

VPHĐGM Việt Nam