Phương Vĩ: Đức cha giáo phận dâng lễ kính thánh Anrê Dũng Lạc và năm chứng nhân tử đạo

 Chiều ngày 21 tháng 12 năm 2020, Đức cha giáo phận đã dâng lễ kính thánh linh mục tử đạo Anrê Dũng Lạc, thánh Augustinô Mới và các bạn tử đạo tại nhà thờ giáo họ Phương Vĩ.

Thánh Anrê Dũng lạc được sinh năm 1795 tại  làng Lim cách Tòa giám mục Bắc Ninh 5km. Nnăm 11 tuổi cậu Trần An Dũng Lạc theo mẹ sang Hà Nội mưu sống, cậu Lạc được một thầy giảng nhận nuôi ăn học, sau đó đã theo đạo. Thầy Anrê Dũng Lạc được Đức Cha Longer phong chức linh mục ngày 15 tháng 3 năm 1823 sau khi đã hoàn tất chương trình thần học. Thánh Anrê Dũng Lạc chịu tử đạo ngày 21 tháng 12 năm 1839 tại pháp trường cửa ô Cầu Giấy, Hà Nội. Trước đó  vào ngày 19 tháng 12 năm 1839, năm chứng nhân là thánh thánh Stêphanô Nguyễn Văn Vinh, thánh Tôma Nguyễn Văn Đệ, thánh Augustinô Nguyễn Văn Mới, thánh Đaminh Bùi Văn Úy và thánh Phanxicô Xaviê Hà Trọng Mậu đã chịu tử đạo tại pháp trường Cổ Mễ, Bắc Ninh. Trong đó thi hài thánh Augustinô Nguyễn Văn Mới được chôn tại nhà thờ Phương Vĩ.

Được biết hàng năm vào ngày 19 hoặc 21 tháng 12, Đức cha giáo phận Cosma Hoàng Văn Đạt vẫn thường lên nhà thờ Phương Vĩ dâng lễ để mừng kính các thánh tử đạo Bắc Ninh.

Ngỏ lời với anh chị em trong thánh lễ, Đức cha mời gọi mọi người bắt chiếc các thánh tử đạo làm chứng cho Chúa trong môi trường gia đình và xã hội. Đặc biệt ngài mời gọi cộng đoàn làm chứng cho Chúa qua việc làm từ thiện bác ái, nhất là trong dịp Giáng Sinh và năm mới.

Đồng tế trong thánh lễ với Đức cha có cha tổng đại diện Phêrô Nguyễn Công Văn và các cha đang ở tòa giám mục. Đến hiệp dâng trong thánh lễ còn có quý thầy, quý dì hội dòng Đức Mẹ Hiệp Nhất và một số anh chị em giáo dân ở các giáo xứ lân cận.

Đôi nét về giáo họ Phượng Vĩ

Nhà thờ Phương Vĩ nằm trong địa bàn phường Vũ Ninh, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. Ngôi nhà thờ đã được xây dựng vào năm 1943, nhưng sau hai biến cố lớn 1954 và cuối thập niên 1980 đã làm cho nhịp sống đức tin nơi đây trở nên khó khăn. Đến nay, ngôi thánh  đường họ giáo Phương Vĩ chỉ còn lại bốn bức tường nhà thờ và tháp chuông đã mất phần ngọn. Khuôn viên nhà thờ đã bị thu hẹp và hầu hết các gia đình không công giáo đến sinh sống xung quanh khu đất.

Trước 1954,  Phương Vĩ là một họ đạo sầm uất, bà con giáo dân đến nhà thờ đọc kinh 3 buổi một ngày, hàng tuần có các cha ở nhà xứ Thanh Sơn và Tòa giám mục đến dâng lễ vào các ngày Chúa nhật.

Biến cố di dân năm 1954, rất nhiều tín hữu trong các xứ đạo ngoài Bắc di cư vào Nam, gần hết số tín hữu Phương Vĩ cũng  di cư vào Nam. Một số gia đình ở lại giữ  họ đạo nhưng không  bao lâu sau các hộ gia đình đã chuyển đến các nơi khác sinh sống và lập nghiệp không về quê hương nữa.

Khoảng năm 1978, hợp tác xã mượn nhà thờ làm kho chứa thóc. Khuôn viên và sân nhà thờ có hai đội sản xuất và lao động sau khoảng 3 đến 4 năm thì thôi.

Năm 1982-1983, khu đất nhà thờ phần lớn bị chia cho một số gia đình,  dãy nhà phòng bị chiếm dụng làm lớp học. Ngôi thánh đường đã xuống cấp và bị hư hỏng, mái ngói nhà thờ bị sụp đổ, một số vật liệu như gạch hoa nền nhà thờ bị người dân lấy đem về gia đình. Riêng ông Bẩy người Công giáo duy nhất còn sót lại ở Phương Vĩ  kể lại: mái nhà thờ bị một số người đến thào dỡ mang về gia đình sử dụng, chuông và ảnh tượng của nhà thờ thì không rõ đã được lưu giữ hay đưa về đâu.

Năm 1990, ông Bảy và vợ con ra khu đất nhà thờ ở tạm và giữ gìn trông nom nhà thờ. Sinh hoạt đức tin thì rất khó khăn, hầu hết không còn ai đến nhà thờ đọc kinh cầu nguyện. Nhà thờ đã trở thành nơi bỏ hoang, thỉnh  thoảng ông có về Đáp Cầu dự lễ mà thôi. Ông Bảy có chia sẻ, trong thời gian ông tránh Biểu ở Đáp Cầu giữ chức vị thì hằng năm vào chiều 30 tết có xuống thăm nhà tôi và đọc kinh cầu nguyện cho tiền nhân những người đã lập nên họ đạo Phương Vĩ.

Do thời thế và những khó khăn của thời cuộc, nhà thờ Phương Vĩ một thời sống động đức tin , theo năm tháng nhà thờ không còn nguyên vẹn, đã xuống cấp và hư hỏng. Ngôi nhà thờ giáo họ Phương Vĩ đã không còn mấy ai để ý tới. Đời sống đức tin chỉ còn duy nhất ông Bẩy là người làm chứng theo đạo, bên cạnh ngôi thánh đường trống vắng với hình tháp không lóc mái …Trong lòng ông Bẩy vẫn ước ao một điều, mong sao cho ngôi thánh đường được tu sửa lại

Những năm gần đây, nhất là vào năm 2010, 2012 đức cha Cosma Hoàng Văn Đạt đã dâng thánh lễ tại nhà thờ Phương Vĩ để mừng lễ và ghi nhớ 171 năm, ngày 19.12.1839 năm vị tử đạo Bắc Ninh bị xử tử trong đó thánh tử đạo Augustino Nguyễn Văn Mới đã được chôn cất trong ngôi thánh đường này, khi được phong chân phước hài cốt đã được đưa lên để tôn kính.

Hiện nay có một số gia đình Công giáo ở nơi khác đã đến khu vực Phương  Vĩ sinh sống. Nhóm nhỏ anh chị em giáo dân Phương Vĩ mong muốn nhà thờ được tu sửa lại để họ có thể hàng ngày đến nhà thờ đọc kinh, dự  lễ cầu nguyện cho tổ tiên, cầu nguyện cho quê hương đất nước.

Tiếc rằng, nguyện vọng  rất chính đáng của anh chị em giáo dân Phương Vĩ hàng chục năm nay vẫn chưa được  chính quền sở tại đáp ứng.

Giáo dân Phương Vĩ mừng Chúa Giáng Sinh trong ngôi thánh đường đổ nát

Phông bạt đám cưới cũng được sử dụng làm mái che,  bạt che xung quanh tường để giáo dân dự lễ cho đỡ gió rét 

Trong lòng nhà thờ không đủ chỗ, một số giáo dân phải đứng ngoài trời rét dự lễ

Nền đất nhà thờ vừa được trải bạt cho sạch sẽ để giáo dân tham dự thánh lễ

Hang đá Giáng Sinh nhà thờ Phương Vĩ năm 2020 giống cảnh hang đá Be Lem hơn 2 nghìn năm trước 

Tường phía sau bàn lễ cũng được che bạt để Đức cha chủ tế và các cha  đồng tế đỡ lạnh

Xương Giang