Lược sử Giáo họ Đại Lợi

1. Thông tin cơ bản

Tên gọi:  Giáo họ Đại Lợi.

Địa chỉ: Tiền Châu, Phúc Yên, Vĩnh Phúc.

Năm thành lập: 1936.

Bổn mạng: Thánh Tôma tông đồ (03/07).

Giáo dân: 1136 nhân danh (2022). Đời sống kinh tế của giáo dân Đại Lợi phụ thuộc vào nông nghiệp là chính, một số hộ kinh doanh nhỏ lẻ.

Dòng tu, tu hội, hội đoàn đang hiện diện và hoạt động: Cộng đoàn Dòng Đức Mẹ Hiệp Nhất, hội Mân Côi, Trưởng gia đình, Lòng Chúa thương xót, đoàn kim nhạc và phong trào TNTT.

Nhà thờ: Nhà thờ hiện tại của họ Đại Lợi được xây dựng năm 2017 và khánh thành năm 2017. Nhà thờ có tổng chiều dài khoảng 33m, rộng 12m, mái cao 7m, tháp cao 26m treo hai quả chuông mới, trong khuôn viên rộng 5033m².

2. Lịch sử hình thành và phát triển

Giáo họ Đại Lợi thuộc giáo xứ Phúc Yên, giáo phận Bắc Ninh. Thuở sơ khai, họ Đại Lợi còn có tên gọi khác là: Bến Bè, Bến Thịnh hay Thịnh Kỷ. Hiện nay, ngôi thánh đường cổ kính của giáo họ tọa lạc trên địa hạt hành chính của thôn Thịnh Kỷ, xã Tiền Châu, thị xã Phúc Yên, tỉnh Vĩnh Phúc.

Theo các cụ cao niên ở đây: Những năm cuối thế kỷ XIX, một số gia đình làm nghề chài lưới theo đường sông Cà Lồ đến vùng đất sở tại định cư. Ít lâu sau, vì cần có nơi sinh hoạt đức tin, các giáo hữu đã cùng nhau dựng một ngôi nhà nguyện đầu tiên với nguyên vật liệu là tre nứa thô sơ. Nhà nguyện này có diện tích khá nhỏ (chừng 50m²). Từ đó, mọi người có thói quen tập trung cầu nguyện trong căn nhà nguyện này mỗi tối.

Năm 1932, giáo xứ Phúc Yên chính thức được thiết lập với các họ đạo trực thuộc: Bến Xây, Đại Lợi (Thịnh Kỷ), Tân Lợi (Bến Táo), Kim Tràng (Mông Tràng), Kim Anh (Bến Già), Văn Lôi và họ nhà xứ Phúc Yên. Một thời gian sau, Đức Cha Eugenio Artaraz Chỉnh cử hai cha Gabriel Vinh (gốc Tây Ban Nha, cha chính xứ) và cha Đaminh Nguyễn Duy Thanh (cha phó xứ) về Phúc Yên chăm lo đời sống đức tin cho các giáo hữu. Khi về nhiệm sở, hai cha bắt đầu củng cố và xây dựng cơ sở vật chất cho các giáo họ trong xứ. Sau một thời gian, giáo dân Thịnh Kỷ đã hoàn thiện được ngôi nhà thờ mới và khang trang. Nhà thờ này có chiều dài khoảng 32m, chiều rộng 9m.

Kể từ đây, đời sống đức tin của bà con giáo dân họ Thịnh Kỷ không ngừng thăng tiến. Một thời gian sau, giáo dân Thịnh Kỷ trải qua nhiều sóng gió do ảnh hưởng từ các cuộc chiến khốc liệt nổ ra. Năm 1946 (thời tiêu thổ kháng chiến), nhà thờ Thịnh Kỷ bị hư hỏng nặng. Năm 1949 – 1954, khi quân đội Pháp chiếm đóng tỉnh Phúc An, Thịnh Kỷ trở thành vùng tạm chiến. Đếm năm 1954, gần 200 nhân danh họ Tỉnh Kỷ di cư vào Nam. Sau vì bom đạn càn quét dữ dội năm 1967, dân làng Đại Lợi phải sơ tán sang giáo họ Tân Lợi.

Chịu nhiều thiệt hại từ chiến tranh, cơ sở vật chất nhà thờ Thịnh Kỷ đã xuống cấp rất trầm trọng. Năm 1992, các giáo hữu Đại Lợi tiến hành trùng tu ngôi thánh đường. Năm 1992, dân họ xây dựng được một tháp chuông cao 23m. Trong tháp treo 1 quả chuông mới.

Về việc đổi tên gọi từ họ Thịnh Kỷ sang họ Đại Lợi, nhiều người cho rằng, sau khi giúp dân họ Thịnh Kỷ hoàn thiện ngôi nhà thờ, cha Thanh đã đổi tên giáo họ Thịnh Kỷ thành giáo họ Đại Lợi. Tuy nhiên, một số cụ lại cho rằng, mãi đến năm 1954, nhân dịp về dâng lễ quan thầy giáo họ, Cha Giuse Nguyễn Hữu Tất (bấy giờ là cha xứ Yên Mỹ) nói: “họ Thịnh Kỷ được ơn Chúa ban, làm ăn phát đạt, thăng tiến cả về phần hồn và phần xác, cho nên từ nay đổi tên thành họ Đại Lợi.”  Kể từ đó, họ Thịnh Kỷ mới có tên gọi Đại Lợi.

Đến nay, không còn chứng từ rõ ràng nào chứng tỏ thời gian và ai là người đổi tên dân họ từ Thịnh Kỷ sang tên gọi Đại Lợi. Nhưng chắc hẳn, mỗi người giáo dân nơi đây đều cảm nhận được tên gọi Đại Lợi như muốn nói lên biết bao hồng ân Thiên Chúa đã tuôn đổ xuống trên mảnh đất Thịnh Kỷ thân yêu này. Để rồi, nhờ những ơn lành đó, bao lớp con cái Đại Lợi được gìn giữ, được thương yêu, được lớn lên trong sự quan phòng của Thiên Chúa và sự đùm bọc yêu thương nhau của bà con hàng xóm. Những hồng ân đó đã và đang làm cho cây đức tin nơi đây được tươi tốt và trổ sinh nhiều bông hạt.

3. Đời sống đức tin

Trải qua hơn 100 năm hình thành và phát triển, Đại Lợi hiện nay đã trở thành một giáo họ lớn mạnh thuộc giáo xứ Phúc Yên. Giáo họ nhà xứ có 250 hộ gia đình với khoảng 1400 nhân danh. Hiện nay giáo xứ sở tại có tám hội đoàn tích cực hoạt động và cùng nhau giúp giáo họ ngày càng thăng tiến.

Nhờ ơn phúc của Thiên Chúa, cây đức tin trên mảnh đất Đại Lợi đã ngày một sinh nhiều hoa trái cho Giáo Hội. Hiện tại, xuất thân từ họ Đại Lợi có 1 linh mục, 1 chủng sinh và 3 nữ tu. Hy vọng với những thành quả này, họ đạo Đại Lợi sẽ ngày một thăng tiến và phát triển hơn, ngõ hầu xây đắp cho cánh đồng truyền giáo của giáo phận thêm nhiều thợ gặt.

BTT Giáo Phận