Lược sử Giáo họ Bá Cầu

1. Thông tin cơ bản

Tên gọi: Giáo họ Bá Cầu.

Địa chỉ: Bá Cầu, Sơn Lôi, Bình Xuyên, Vĩnh Phúc.

Năm thành lập: 1925.

Bổn mạng: Thánh Phanxicô Xaviê (03/12).

Giáo dân: Tính đến năm 2021, giáo họ Bá Cầu có 306 nhân danh.

Hội đoàn đang hiện diện và hoạt động: Hội Mân côi, hội Trưởng gia đình, huynh đoàn giáo dân Đaminh.

Nhà thờ: Năm 1929, cha Nhã tổ chức dân họ xây ngôi thánh đường trên khuôn viên nhà chung 1000m². Nhà thờ có 5 gian dài 17m, rộng 6m.

2. Lịch sử hình thành và phát triển

                 Theo các tài liệu còn ghi lại, cụ Phanxicô Xavie Trần Văn Bồng sinh năm 1892 người làng Bá Cầu đã kể lại câu chuyện cụ nghe được từ cụ Phanxicô Nguyễn Văn Ngô, người cùng làng. Câu chuyện được kể năm 1977 đó như sau: Tháng 4 năm 1918 có một xác chết trôi dạt vào đầm Bay cạnh làng Bá Cầu. Các cụ bô lão trong làng trông thấy, theo lẽ tự nhiên, họ vớt xác chết lên bờ và đi báo quan huyện. Quan cho lính đến khám tử thi thấy có vết đòn đánh nhưng không biết thủ phạm là ai. Do nhiều người dị nghị, quan quy tội ấy cho mấy ông trông thấy và vớt xác lên bờ. Vì không nhờ được người biện minh, hai gia tộc họ Trần và Nguyễn (trong đó có gia đình cụ Bồng) phải chạy lên nhà xứ Hữu Bằng gặp cha Phêrô Nguyễn Văn Trác cầu cứu. Cha đã ra huyện Bình Xuyên khi đó can thiệp. Vì các quan không có đủ bằng chứng, những người “làm phúc phải tội” được minh oan, thoát nạn. Nhớ ơn Cha, họ xin rửa tội. Cha Trác đã rửa tội cho 4 gia đình. Đó là gia đình các cụ Trần Văn Bồng, Trần Văn Hiến, Nguyễn Văn Đệ, Trần Văn Giã. Tất cả các con cháu các cụ khi ấy khoảng 20 hộ, trên dưới 100 nhân danh. Sau đó, dân làng Bá Cầu chia cho số người theo Đạo một nửa thửa đất chuẩn bị làm chùa là 1000m² để làm nhà nguyện. Cha xứ Trác đã cử cô mụ Hiền về Bá Cầu dạy kinh. Cha xin Đức Giám mục thiết lập họ Bá Cầu. Năm 1919, Cha chuyển đi. Sau đó cha Giuse Hà Trọng Nhã về làm cha xứ Hữu Bằng. Dân họ Bá Cầu có thêm các gia đình đón nhận Tin Mừng, số giáo dân ngày càng tăng lên.

Năm 1949, quân Pháp chiếm đóng tỉnh Vĩnh Yên (Vĩnh Phúc bây giờ). Bá Cầu cũng lập hội tề, có lính hương dũng (hương dõng)[1] bảo vệ làng. Khi đó, số giáo dân trong giáo họ đã lên tới 70 hộ với 200 nhân danh.

Biến cố năm 1954 đã khiến hơn 100 người trong giáo họ đã di cư vào Nam. Năm 1955, cuộc cải các ruộng đất xảy ra. Trong giáo họ, có những gia đình bị quy địa chủ, nhiều người chết oan. Một số tín hữu bỏ giáo hồi lương. Số giáo dân trong giáo họ đã ít lại càng ít hơn. Thống kê năm 1956 cho biết Bá Cầu chỉ còn 31 hộ với trên 100 nhân danh.

Đến năm 1975 họ Bá Cầu có trên 50 hộ với khoảng 200 nhân danh. Vì công việc làm ăn tại miền Nam thuận lợi hơn, năm 1980, hơn 50 hộ dân làng Bá Cầu, khoảng 300 nhân khẩu, cả giáo và lương di cư vào Nam. Trong 50 hộ dân nói trên có 20 hộ có đạo, số lương dân 30 hộ, còn lại sau đó cũng đón nhận Tin Mừng. Họ thành lập giáo họ Bá Cầu tại miền Nam.

Đất nước được giải phóng, chiến tranh tạm đi qua nhưng những khó khăn về việc đạo đức thì vẫn còn đó. Bá Cầu cũng như hầu hết các giáo họ phải chịu cảnh vắng bóng mục tử. Các cha bị bắt đi tù. Giáo phận Bắc Ninh nổi tiếng toàn thế giới vì chỉ có 1 linh mục rưỡi. Giáo dân Bá Cầu muốn đi lễ phải đi xe đạp hoặc đi tàu đêm xuống tận Tòa Giám mục.

Năm 2002, họ Bá Cầu mua một quả chuông đồng nặng 65kg và xây một cây tháp treo chuông cao 13m. Hằng ngày, tiếng chuông vẫn vang lên đều đặn kêu mời người tín hữu đến nhà Thiên Chúa của họ. Năm 2005, dân họ lại tiếp tục dựng nhà phòng mới, tu sửa, làm trần nhà thờ, lát nền gạch mới, lát sân xung quanh. Khu nhà thờ tuy nhỏ bé nhưng rất sạch sẽ và gọn gàng.

Dù khiêm tốn về số người có tên thánh, hạt giống đức tin vẫn sinh hoa kết quả nơi giáo họ bé nhỏ này. Ước mong sao nhờ lời chuyển cầu của thánh Phanxicô Xaviê – bổn mạng giáo họ, Thiên Chúa luôn đổ tràn hồng ân trên người tín hữu nơi đây, để họ luôn phát triển trong đức tin và bình an trong đời sống.

[1] Lính thời thuộc Pháp

BTT Giáo Phận