Lược sử Giáo họ Hợp Châu

1. Thông tin cơ bản

Tên gọi: Giáo họ Hợp Châu.

Địa chỉ: Thôn Đồi Cao, thị trấn Hợp Châu, huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc.

Năm thành lập: Năm 1995.

Bổn mạng: Thánh Phanxicô Xaviê (03/12).

Giáo dân: Giáo họ Hợp Châu có 72 nhân danh, chiếm tỉ lệ khoảng 0,63% dân cư trên địa bàn thị trấn Hợp Châu (năm 2022). Giáo dân chủ yếu làm nông nghiệp và kinh doanh buôn bán.

Dòng tu, hội đoàn đang hiện diện và hoạt động: Chưa có.

Nhà thờ: Ngôi nhà thờ hiện nay được xây dựng năm 2011 với kích thước: chiều dài 18m, chiều rộng 7m và chiều cao 5m.

2. Lịch sử hình thành và phát triển

Nằm đối diện khu du lịch Tam Đảo, giáo họ Hợp Châu cách nhà xứ Đại Điền 13km về phía Đông.

Những năm tháng chiến tranh, đời sống người dân miền Bắc gặp nhiều khó khăn. Với người Công Giáo, không chỉ đối diện khó khăn về đời sống vật chất cơm áo gạo tiền, họ còn chịu sự phân biệt đối xử từ phía chính quyền và chịu hiểu lầm từ người lương dân chỉ vì mang danh Kitô hữu.

Trong bối cảnh đó, ngày 05/8/1961, ông Phanxicô Nguyễn Đình Ưởng thuộc họ đạo Lưỡng Quán (giáo xứ Trung Xuân) bị bắt mà không có bản án và phải ở tù. Vợ ông Ưởng đối diện với khó khăn tư bề, khi một mình nuôi nấng con cái và chịu sự ghẻ lạnh của hàng xóm láng giềng. Vì thế, năm 1965, bà cùng với con cái và vận động thêm 2 gia đình Công Giáo cùng quê bỏ nhà cửa để đến cư ngụ tại gò Nga Hoàng, xã Hợp Châu, huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phú (tiền thân tỉnh Vĩnh Phúc) với ước mong xây dựng cuộc sống mới. Ít lâu sau, có 4 gia đình Công Giáo từ Hà Nam cũng lên lập nghiệp tại xã Hồ Sơn, huyện Tam Dương. Tuy nhiên, vì một vài lý do, những hộ gia đình này không còn giữ đạo mà chỉ còn mấy gia đình từ Lưỡng Quán, ngụ tại xã Hợp Châu cùng nhau sống đạo.

Tháng 10 năm 1973, ông Phanxicô Ưởng được tại ngoại. Ông trở về đoàn tụ cùng gia đình tại xã Hợp Châu. Với lòng nhiệt thành tông đồ, ông bắt tay ngay vào việc củng cố đời sống đức tin gia đình mình cũng như nâng đỡ đời sống đạo những gia đình khác.

Đầu năm 1994, cha Giuse Trần Quang Vinh làm quản hạt vùng Vĩnh Phú. Vì quen biết cha Vinh từ ngày còn nhỏ, ông Ưởng mời cha lên gia đình dâng lễ cho những tín hữu khu vực xã Hợp Châu. Sau nhiều năm sinh sống, đây là thánh lễ đầu tiên tại xã Hợp Châu và được cử hành tại gia đình ông Ưởng, với sự tham dự của đông đảo bà con lối xóm.

Đầu năm 1995, Đức cha cố Giuse Maria Nguyễn Quang Tuyến chính thức thành lập giáo họ Hợp Châu. Ông Phanxicô Nguyễn Đình Bảo (con trai ông Ưởng) được bầu làm trùm họ tiên khởi. Kể từ đây, thay vì đọc kinh tại tư gia, mọi người cùng nhau quy tụ tại nhà ông trùm Bảo đọc kinh cầu nguyện.

Cuối năm 1995, do nhu cầu xã hội, trạm y tế xã Hợp Châu chuyển đi nơi khác. Xã muốn bán lại phần đất trạm y tế cho gia đình ông Nguyễn Đình Bảo. Ông về Tòa Giám mục trình bày với Đức cha Tuyến ý định mua lại khu đất đó để làm nhà nguyện. Đức cha chấp thuận và trợ giúp dân họ 25 triệu để mua lại khu trạm y tế làm nơi cầu nguyện chung cho dân họ. Khi trở về, ông Bảo tiến hành làm giấy tờ và mua lại thổ đất rộng 1060m², trên mảnh đất có dãy nhà cấp bốn 6 gian với kích thước: chiều dài 15m, chiều rộng 6m với tường gạch, mái ngói. Người dân giáo họ cùng nhau sửa lại để làm nhà nguyện dài 7m, phần còn lại ngăn phòng để người trông nom khu nhà chung nghỉ lại.

Năm 2003, huyện Tam Đảo được tách khỏi huyện Tam Dương, thị trấn Hợp Châu lúc này thuộc về huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc. Vì thế, mọi giấy tờ về địa chính cũng thay đổi, nhưng điều đó không ảnh hưởng nhiều đối với giáo họ Hợp Châu.

Qua thời gian, ngôi nhà nguyện xuống cấp trầm trọng. Cha xứ cùng giáo họ quyết định xây nhà thờ mới. Năm 2011, cha xứ cựu Phanxicô Nguyễn Văn Hoàn xin dự án của giáo phận, đồng thời kêu gọi ân nhân xa gần đóng góp để làm nhà thờ. Sau một thời gian kêu gọi, dân họ khởi công xây dựng nhà thờ mới.

3. Đời sống đức tin

Năm 2012, bề trên giáo phận giao việc chăm sóc mục vụ giáo xứ Đại Điền cho Dòng Mẹ Chúa Cứu Chuộc. Từ biến cố đó, giáo họ Hợp Châu có thánh lễ đều đặn hằng tuần. Đời sống đức tin dân họ ngày càng thăng tiến.

BTT Giáo Phận