Đức cha Valasco Khâm gửi thư mục vụ về việc rao hôn nhân và các sổ sách trong giáo xứ 1908

17-9-1908. Thư Đức cha Khâm… phát thưởng việc rửa tội… giảng khuyên và khảo các kẻ rửa tội… giữ Công đồng Kẻ Sặt… rao phép cưới 3 lần… có lẽ cần được chước một lần, hai lần, hay cả 3 lần… 3 sổ biên các phép… làm tờ Spousalia, thày cả làm phép cưới… mực tiền lễ đám ma, và lễ thường (lần trước)…

Gửi nhời kính các ông được bằng an mọi sự lành.

Năm nay Thầy không mua được thuốc Thiên Thần ở Hồng Kông như mọi năm mà phát cho các người đi rửa tội cho con trẻ nhà vô đạo, song Thầy đã nói cho các thầy nhà mua ít nhiều thuốc ở nhà chú Khánh, mà lại sẽ có ít nhiều đồ thờ phượng nữa để cho các ông phát thưởng cho các người đi lại làm việc Thiên thần. Các ông cũng sẽ mua ít nhiều thuốc viên Annam như mọi năm, hoặc là hơn thì cũng hay, cũng sẽ làm tiện dễ coi vừa phải, cùng sẽ chỉ một ngày mà hẹn cho các người đi làm việc ấy học nhiều đấng cho được lĩnh phần thưởng, chịu khảo phép rửa tội, và ăn hôm ấy, thì các ông phải cố mà đến nơi hội, để khuyên bảo các người đi rửa tội, cùng khảo các cách rửa tội. Vì chưng xứ nào có Thầy cả năng khuyên bảo giảng dạy việc ấy, tỏ ra là việc rất quí, thì người ta cũng thêm lòng sốt sắng hơn mà làm việc ấy. Bằng xứ nào Thầy cả không hay hỏi, hay nhắc lại việc ấy bao giờ, thì người ta cũng lấy làm dễ, và sinh ra ơ hờ nhạt nhẽo, mà việc Thiên thần thiệt hại.

Lại các ông phải tỏ ra cho các người có tiền giúp việc Thiên

thần biết sự ấy là tốt, song sự liệu cho được nhiều trẻ, thì tốt hơn nhiều lắm. Còn mọi điều tỏ ra việc này tốt lành can hệ thể nào, và Tòa thánh muốn cho các Thầy cả cầm trí đến việc ấy thể nào nữa, thì đã có trong các thư luân lưu các Đức cha trước, nhất là trong các thư Đức cha Liêm, thì xin các ông xem kĩ lưỡng, cho được lòng sốt sắng mà chuyển việc Thiên thần cho phải phép.

Trước Thầy đã làm thư luân lưu cho các ông mà dạy bảo về việc Công đồng Kẻ Sặt truyền dạy phải giữ. Bây giờ Thầy lại có nhời các ông được rõ được nhớ trước Thầy đã bảo các ông phải giữ các điều ấy, không được chọn điều gì, hay là bỏ sự nào mặc ý mình. Vả lại truyền cho các ông một lần nữa, là phải đọc sách Công đồng cho kĩ, mà làm các việc sách ấy đã truyền và khi có thể làm được. Hoặc là có điều gì không có thể làm được, hay là khó làm, thì phải có nhời trình vuối Thầy có cho phép mà chước không giữ điều ấy, thì mới được. Chỉ có điều trước khi làm phép cưới cho đôi nào, thì phải rao ở nhà thờ 3 lần, xem chúng nó có mắc ngăn trở sự chăng. Điều này Thầy cũng ước ao cho các ông cố mà giữ cho cẩn thận, song nếu có khi nào gặp những đôi nào có lẽ gì cần xin, thì Thầy bằng lòng cho các ông được dùng phép mà chước sự rao ấy một lần, hai lần hay là cả ba lần cũng được. Nhưng mà phải xét cho kĩ mà bàn vuối 1,2 ông Thầy cả thông thái.

Các địa phận khác đã có sách biên các phép, địa phận này cũng đã có ông đã có sách ấy, cũng có ông thì không có mà làm. Bây giờ Thầy định buộc hẳn xứ nào cũng phải có 3 quyển mới. Thứ 1 là sách biên phép rửa tội, thứ 2 là sách biên phép confuruasong, thứ 3 là sách biên phép Matrim. Còn một quyển sách sổ nữa để biên các kẻ mới sinh và chết thì thầy chưa buộc ngay, để thong thả cũng được, còn 3 quyển nọ, từ lễ Đức Bà Rosario năm nay 1908 thì Thầy buộc các ông phải có các sách mới ấy mà bắt đầu biên từng người mới chịu phép nào đã kể trên vào trong sách ấy, để khi Đức cha đi kinh lược, thì phải đưa hầu Đức cha 3 quyển ấy để Ngài xem có phải không. Việc này Thầy đã giao cho Cha Úy và dặn Ngài phải liệu cho sách ấy có mẫu biên các việc trong các sách ấy. Vì vậy nếu ông nào đã lĩnh 3 quyển ấy ở Cha Úy rồi, thì cứ biên ngay từ khi được thư này mà đi, bằng ông nào chưa có, thì đến Cha Úy mà lĩnh các sách nào biên mẫu ấy cho sớm, kẻo không kịp liệu (là phải biên từ lễ Rosa mà đi). 3 sách ấy giá 4 đồng bạc, Thầy cũng cho phép lấy số bạc ấy về các nhà thờ các họ cũng được.

Sắc Tòa thánh truyền làm tờ biên nhời giao hứa sẽ lấy nhau, hay là Sponsalia, cũng là cách lấy nhau cho phải phép, thì các ông phải xem kĩ kẻo sai cách nào thì việc lôi thôi lắm. Xem ra cũng có ông nghĩ Tòa thánh buộc phải có Sponsalia đi trước, rồi nhời giao lấy nhau đi sau. Song không phải thể ấy, Tòa thánh không buộc phải có Sponsalia, một có ý khi người ta muốn có Sponsalia thì phải làm thế cho được chắc chắn mới buộc nhặt được, mà thánh Giuse cũng nhận nhời ấy làm được mà thôi, còn khi người muốn lấy nhau ngay, không trì hoãn, hay là không lấy nhời Sponsalia làm cần thì thôi, các ông không được buộc phải có. Vả lại Thầy truyền cho các Thầy cả làm cụ tuy không được làm phép cưới cho người ta mặc ý mình, phải có phép Thầy cả chính là người coi xứ chính sự, thì mới xong, ấy là khi ông chính xứ ở nhà mà trình được, bằng khi Thầy cả coi xứ đi vắng, hay là vì lẽ khác mạnh không xin phép Ngài được, nếu có phải làm phép cưới cho ai làm vậy, thì khi gặp nhau, phải có nhời trình lại. Song cấm chỉ làm phép cưới cho đôi nào trái ý Thầy cả coi xứ chính sự, hoặc là có việc can hệ đó thì phải trình Đức cha trước để Ngài xét đã.

Bởi vì các đồ đạc thì đắt lên một ngày một hơn, mà tiền bạc thì rẻ xuống một ngày một hơn nữa. Cho nên bây giờ Thầy chỉ mực lại về sự các ông làm việc cầu nguyện phúc đức thiêng liêng cho người ta, thì người ta phải làm phúc tiền của cho các Thầy cả là thể nào. Vì vậy từ bây giờ những tiền ấy các ông đừng tính bằng tiền kẽm, sẽ tính bằng tiền bạc mà thôi. Là lễ Misa hát chẳng kỳ Requium hay là vì lẽ khác, thì bổn đạo sẽ phải làm phúc 10H một lễ. Thứ 2. Lễ mồ hát thì 6H. Thứ 3 lễ liệm xác hát 2H, lễ qui lăng hát 2H, Thầy cả và ít là 4 người không kể giúp lễ đưa xác và hát đi đàng 6H, ví bằng người ta muốn to hơn 4 người đi đàng, thì sẽ thêm mỗi một người nữa một đồng bạc nữa. Vì vậy đám ma nào xin hát và giảng đủ cả, thì ra phỏng là 30H. Hoặc là có người muốn bớt tiền, thì bớt khoản hát nào tùy ý Thầy cả sẽ tính tiền mà rút việc xuống, mặc ý kẻ xin. Có lễ Misa thường người ta xin bình thường, thì tự rầy mà đi người ta sẽ làm phúc 4 hào một lễ. Lễ mồ thường 7 hào một lễ, lễ liệm xác cách thường, khi thầy cả làm được thì một đồng bạc.

Khi các ông được thư này, thì phải xem kĩ và sao lấy ngay, đoạn chuyển cho ông khác được biết sớm, để trước lễ Rosa đi lĩnh sổ về xứ mình, kẻo không kịp liệu.

Bấy nhiêu xin các ông hằng nhớ cầu nguyện cho Thầy cùng.

Tư kính

Thầy làm thư này tại Bắc Ninh ngày 17 September 1908

Fr. Valasco Khâm ký