Giáo họ Chũ mừng 8 năm tái lập tượng Đức Mẹ Nữ Vương Hòa Bình

Giáo họ Chũ là một họ đạo thuộc giáo xứ Tiên Nha, giáo phận Bắc Ninh. Cách Tòa Giám Mục Bắc Ninh khoảng 65km về phía Đông Bắc, Đền Đức Mẹ Chũ tọa lạc trên  quả đồi nhỏ với một ngôi nhà nguyện nhỏ và tượng đài Đức Mẹ được dựng lại 8 năm sau những năm tháng bị lãng quên, dấu kín.

Giáo họ Chũ hiện nay có 530 giáo dân ở rải rác quanh 12 xã trong huyện Lục Ngạn, người xa nhất cũng cách nhà thờ đến 19km. Tính về địa bàn dân cư, giáo họ Chũ trải dài trên toàn huyện Lục Ngạn của tỉnh Bắc Giang với 01 thị trấn và 29 xã. Dân số trên toàn huyện khoảng 200.000 người. Như thế cho thấy tỉ lệ người Công giáo nơi đây quá ít ỏi so với những người tôn giáo bạn. Hơn thế nữa, trên địa bàn huyện Lục Ngạn có khá đông đồng bào dân tộc thiểu số cư ngụ. Anh chị em dân tộc Kinh chỉ chiếm 53%,  còn lại là Sán Rìu, Cao Lan, Hoa, Nùng, Tày, Sán Chí… Bởi đó, đây là một vùng đất có sự đa dạng không chỉ về văn hóa bản địa mà còn có những giao thoa về văn hóa của các vùng văn hóa.

Giáo họ Chũ thuộc thôn Tân Tiến, xã Trù Hựu, huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang, xưa nơi đây được gọi là Ba Toa, tổng Lục Nam, phủ Lạng Thương.

Được biết cách đây đã hơn một trăm năm, ở Ba Toa đã có khá đông người Công giáo đến làm ăn, sinh sống. Các cha ở Tiên Nha vẫn lên chăm sóc mục vụ cho bà con tại kho đạn cũ của lính Pháp tại Chũ. Giáo dân của họ đạo này gồm những người đến từ Kinh Môn, Hải Dương cùng với người dân chài họ Chũ. Có giả thiết cho rằng, họ đạo Ba Toa tiền thân của giáo họ Chũ hiện nay xuất hiện tại đây sau năm 1900, tức là sau sự kiện 100 vị đầu mục chịu tử đạo tại Bắc Ninh thời vua Tự Đức.

Trong những năm đầu của thế kỉ XX, người giáo dân họ Chũ vẫn thường đọc kinh cầu nguyện tại ngôi đền Đức Mẹ. Tượng Đức Mẹ được dựng vào năm nào, đến hiện giờ vẫn chưa tìm được tài liệu chính thức. Nhưng qua truyền tụng thì có thể tượng Đức Mẹ được dựng vào khoảng năm 1925 – 1926, dưới thời cha già Đóa cai quản xứ Tiên Nha. Cha giao cho ông giáo Thuật (người Lục Nam) dựng.

Đền Đức Mẹ là nơi linh thiêng lại có một giếng nước ngọt nên người qua đường thường ngồi nghỉ, hoặc đến cầu xin những nguyện ước, sau có câu thơ trong dân gian rằng:

“Hỡi anh, hỡi chị đi đâu

Qua đền Đức Mẹ mà cầu bình an”.

Những năm tháng dài tiếp sau đó là loạn ly, giặc giã triền miên. Số đông giáo dân đi nơi khác, số còn lại hoặc sao nhãng đức tin, hoặc vì nhiều lý do khiến họ ít có ai đến đây. Nhà thờ, nhà xứ mục nát, hư hỏng. Tượng Đức Mẹ còn lại chơ vơ giữa trời. Gió bão, cây đổ khiến đầu tượng gẫy gục. Sự việc tưởng như chấm hết khi vào năm 80 của thế kỷ trước toàn bộ khu đất rộng lớn của nhà xứ được dân đến chia nhau làm nhà. Tuy vậy, trong những năm tháng ấy, giáo họ Chũ (chủ yếu là khu họ Nhật Đức) vẫn được Đức Cha Đa Minh Đinh Huy Quảng coi sóc, dẫu ngài đang bị quản chế ở giáo xứ Đại Lãm nhưng thỉnh thoảng vẫn lên dâng Thánh lễ âm thầm để quy tụ giáo dân. Đức Cha Quảng khuất đi vào năm 1992, Cha GiuSe Nguyễn Huy Tảo tiếp tục sứ mệnh của Ngài, cha đã lên dâng lễ trong sân của nhà một giáo dân theo định kỳ, trước một tháng một thánh lễ sau này một tuần một thánh lễ. Còn tượng Đức Mẹ vẫn nằm im trong góc vườn của một nhà lương dân không đến được.

Năm 2008 là năm đặc biệt khi Cha GiuSe Trần Văn Chỉnh về ở trực tiếp tại nhà xứ Tiên Nha, cha đã quan tâm khôi phục lại đời sống đạo của người giáo dân Chũ cùng kiến thiết lại khu đền Đức Mẹ. Đến ngày 26 tháng 10 năm 2008, Đức cha Cosma Hoàng Văn Đạt, giám mục giáo phận đã đến làm phép tượng Đức Mẹ với tước hiệu Nữ Vương Hòa Bình.

Hôm nay, kỉ niệm 8 năm tái lập Đền Đức Mẹ Chũ, đức cha giáo phận cùng quý cha và bà con giáo dân đã quần tụ tại khu nhà nguyện Chũ để hiệp dâng thánh lễ tạ ơn Chúa vì những hồng ân lớn lao ấy. Trong thánh lễ, Đức cha đã cử hành bí tích Thánh Tẩy đón nhận 4 anh chị em tân tòng vào Giáo hội. Niềm vui đức tin được nở rộ trong giáo họ cũng như trên mảnh đất cần rao truyền Lời Thiên Chúa rộng lớn này.

Trong những ngày qua, Đức cha đã tạ ơn Chúa về giáo điểm truyền giáo Nà Phặc với điều kì diệu Thiên Chúa làm cho giáo phận khi chỉ có 8 năm đã có một giáo họ trưởng thành; nay giáo họ Chũ cũng trong sự bầu cử của Đức Maria và ơn lành Thiên Chúa ban xuống. Từ những nơi “ba không” (không đất đai, không ban hành giáo, không nhà nguyện) thì hiện nay, nơi đây đã có các cha đến ở và chăm sóc mục vụ cho giáo dân cách chu đáo hơn.

Với những bước chuyển mình về đời sống đức tin và các sinh hoạt của cộng đoàn, nhờ lời bầu cử của Đức Maria Nữ Vương Hòa Bình, ước chi mỗi người trong giáo họ Chũ cách riêng, cũng như tất cả mọi người thiện chí, biết loan truyền Lời Chúa và sống các giá trị của Tin mừng để đời sống của họ trở thành chứng nhân trong xã hội hôm nay.

Mục Đồng Nguyễn