Lược sử Giáo họ Gia Cát

1. Thông tin cơ bản

Tên gọi: Giáo họ Gia Cát.

Địa chỉ: Gia Cát, Phú Lương, Sơn Dương, Tuyên Quang.

Năm thành lập: Những năm đầu thế kỷ XX.

Bổn mạng: Đức Mẹ Mân Côi (07/10).

Dòng tu, tu hội, hội đoàn đang hiện diện và hoạt động: Dòng Mẹ Chúa Cứu Chuộc.

Giáo dân: Giáo họ có 16 nhân danh sống rải rác trong thôn Gia Cát, xã Phú Lương, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang. Giáo dân trong giáo họ chủ yếu làm nông nghiệp. Đời sống kinh tế của giáo dân nơi đây tương đối ổn định.

2. Lịch sử hình thành và phát triển

Giáo họ Gia Cát là một họ lẻ nhỏ nhất của giáo xứ Văn Thạch, cách Tòa Giám mục Bắc Ninh 113km về hướng Tây Bắc. Giáo họ thuộc địa bàn hành chính thôn Gia Cát, xã Phú Lương, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang.

Trong những năm đầu của thế kỷ XX, hạt giống Tin Mừng được gieo xuống mảnh đất Gia Cát. Khi đó, có 6 gia đình từ bãi ven Sông Hồng, thuộc tỉnh Sơn Tây đến Gia Cát sinh sống. Cuộc sống ban đầu của giáo dân ở đây gặp nhiều khó khăn, nhưng mọi người vẫn nhiệt thành sống đức tin. Năm 1920, cụ Giuse Nguyễn Văn Thiện đại diện cộng đoàn, đến giáo xứ Vân Cương gặp cha xin lập họ đạo. Một thời gian sau đó, họ đạo Gia Cát được thành lập. Dân họ đã cùng nhau dựng ngôi nhà nguyện nhỏ (khoảng 40m²) làm nơi đọc kinh, cầu nguyện. Từ đó, giáo họ thỉnh thoảng có cha về dâng Thánh lễ. Đời sống đức tin nơi đây ngày càng thăng tiến.

Năm 1932, giáo họ Gia Cát thuộc về xứ Văn Thạch. Lúc này, giáo họ có 35 gia đình với khoảng 200 nhân danh. Nhờ sự giúp đỡ của cha xứ Văn Thạch, mọi người có ruộng, đời sống của dân họ được đảm bảo hơn. Những năm 1942 – 1943, cha Giuse Kim, phó xứ Văn Thạch đến giáo họ ở trực tiếp để nâng đỡ và đồng hành cùng giáo dân. Đến năm 1945, dân họ đã có được nhà thờ mới (dài 15m, rộng 6m). Trong thời gian này, giáo họ được coi sóc tận tình và có Thánh lễ thường xuyên.

Đến năm 1948, cha Giuse Kim chuyển đi nơi khác. Khó khăn thử thách bắt đầu đến với dân họ. Không còn cha nào đến coi sóc họ Gia Cát. Chiến tranh tàn phá khiến dân họ chịu trăm ngàn vất vả. Hoà bình lập lại nhưng các cha trong giáo phận di cư vào miền Nam gần hết. Vùng đất xa xôi này thiếu vắng bóng mục tử. Đó là lý do khiến nhiều người trẻ do không hiểu biết về Đạo Chúa nên họ không còn sống đức tin. Khi các thế hệ ông bà qua đi thì số giáo dân ở Gia Cát ngày càng giảm sút. Thêm vào đó, những chính sách khó khăn của nhà nước với tôn giáo khiến cho đời sống đức tin nơi đây dường như tê liệt. Năm 1954, nhà thờ của giáo họ bị dân quân tới phá đổ. Đất nhà thờ cũng bị chiếm dụng làm nhà ở. Nơi thờ phượng của giáo họ không còn. Một tương lai u ám bao trùm giáo họ.

Tưởng chừng như giáo họ Gia Cát sẽ bị xoá sổ theo dòng thời gian, nhưng Chúa vẫn quan phòng và  tuôn đổ ơn lành để nâng đỡ và duy trì đức tin nơi giáo họ nhỏ bé này. Năm 1995, cha quản hạt Giuse Trần Quang Vinh đã đến giáo họ dâng lễ cho cộng đoàn sau gần nửa thế kỷ. Cha Giuse cũng ban một số Bí tích cho giáo dân và tháo gỡ ngăn trở cho ba đôi hôn nhân. Năm 1996, dù gặp nhiều khó khăn và cản trở nhưng Đức cha giáo phận Giuse Maria Nguyễn Quang Tuyến đã đến thăm giáo họ Gia Cát. Ngài động viên an ủi giáo dân nơi đây kiên vững sống đức tin. Trải qua nhiều thăng trầm của lịch sử, đời sống đức tin nơi mảnh đất Gia Cát vẫn được duy trì.

3. Đời sống đức tin

Hiện nay, giáo họ Gia Cát có 16 nhân danh. Hằng tuần, giáo họ có Thánh lễ vào ngày Chúa Nhật. Vì giáo họ chưa có nhà thờ nên việc đọc kinh, cầu nguyện và Thánh lễ được cử hành ở nhà của một giáo dân (hiện tại là gia đình bà Anna Nguyễn Thị Quỳnh). Các sinh hoạt đức tin nơi đây còn gặp nhiều khó khăn. Hy vọng nhờ ơn Chúa, sự coi sóc tận tình của quý cha, giáo họ Gia Cát sẽ được phục hồi và phát triển về cơ sở vất chất cũng như đời sống đức tin.

BTT Giáo Phận