Lược sử Giáo họ Ngọc Liễn

1. Thông tin cơ bản

Địa chỉ: Thôn Ngọc Liễn, xã Châu Minh, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang.

Năm thành lập: Khoảng năm 1893.

Bổn mạng: Thánh Gioakim và Anna ngày 26/07.

Giáo dân: Giáo họ Ngọc Liễn có 2400 tín hữu sống trong làng công giáo toàn tòng Ngọc Liễn. Người dân sinh sống bằng nghề nông nghiệp, ngoài ra còn làm nghề mộc, thủ công mỹ nghệ và làm công nhân, nên đời sống tương  đối ổn định.

Dòng tu, hội đoàn đang hiện diện và hoạt động: Dòng Đức Mẹ Hiệp Nhất, huynh đoàn giáo dân Đaminh, hội lòng Chúa thương xót, hội trưởng gia đình, hội Mân côi, ca đoàn, kim nhạc, trống trắc, thiếu nhi Thánh Thể.

Nhà thờ: Nhà thờ Ngọc Liễn được khởi công năm 2003, thánh hiến năm 2016 với kích thước: dài 46m, rộng 16m, cao 9m, hai tháp cao 37m với 2 quả chuông nặng 1.5 tạ và 2 tạ. Tổng diện tích đất nhà chung là 3.700m²

2. Lịch sử hình thành và phát triển.

Trước năm 1880, Ngọc Liễn là làng lương dân, có đình chùa. Biến cố năm 1880, các cụ bị mất sổ địa chính (như sổ đỏ ngày nay), do đó bị dân làng khác chiếm hết đất. Không còn chỗ ở, không còn đất canh tác, dân làng đưa nhau đi kiện đòi đất nhưng bị thua kiện do không có sổ đất trong tay. Khi đó, cha già Nhã đang coi sóc giáo xứ Ngọ Xá, là người có tiếng nói trước quan quyền và được mọi người kính trọng. Dân làng đã xin ngài lên chính quyền đòi lại phần đất đã bị lấn chiếm. Cha già Nhã đã giúp dân làng đòi lại được phần lớn số đất đã bị các làng khác chiếm. Kể từ đó, dân làng này xin theo học đạo và gia nhập đạo Công giáo.

Thời gian đầu, vì chưa có nhà thờ, nên hàng tối các gia đình tập trung đọc kinh tại gia đình cụ Gioakim Nguyễn Văn Thế. Đến năm 1893, dân làng nơi đây đã bán hết đình chùa và xây dựng ngôi nhà thờ đầu tiên của giáo họ. Khi đó, giáo họ đã có khoảng 30 hộ gia đình. Một thời gian sau, ngôi nhà thờ thứ nhất xuống cấp và hỏng, dân làng lại xây dựng nhà thờ thứ hai. Nhà thờ này được xây dựng với 9 gian theo lối trình tường, mái ngói, nền gạch.

Năm 1938, dưới sự hướng dẫn của cha Đaminh Nguyễn Duy Hinh, giáo họ đã khởi công và được xây dựng trên phần đất nhà thờ hiện tại. Nhà thờ được xây dựng kiên cố với tường gạch, cột gỗ lim, mái ngói, chiều dài khoảng 25m, rộng 8m. Khi đó, giáo họ Ngọc Liễn lúc đó có khoảng 46 hộ gia đình. Năm 1945, cha già Hinh mất, giáo dân vùng họ nhà xứ Ngọ Xá bỏ đạo dần, còn Ngọc Liễn vẫn giữ đạo. Đến năm 1954, Ngọc Liễn có khoảng 300 nhân danh.

Biến cố năm 1954, giáo họ Ngọc Liễn có khoảng 70 người đã di cư vào Nam. Năm 1968, nơi đây có khoảng 400 nhân danh. Từ khi cha Phêrô Phạm Văn Dự mất năm 1951, không còn ai coi sóc giáo xứ, giáo họ rất ít khi có lễ, thi thoảng có cha Đaminh Đinh Huy Quảng, cha Giuse Trần Đăng Can về dâng Thánh Lễ trong những dịp quan trọng. Để duy trì đời sống đức tin, giáo dân Ngọc Liễn vẫn duy trì đọc kinh sáng tối, mọi người phải về Tòa giám mục tham dự Thánh Lễ, và lãnh nhận các Bí tích.

Năm 2003, Đức cha Giuse Maria Nguyễn Quang Tuyến về dâng thánh lễ đặt móng nhà thờ hiện tại. Ngày 18 tháng 12 năm 2016, giáo họ Ngọc Liễn hân hoàn chào đón Đức cha Cosma Hoàng Văn Đạt về làm phép ngôi Thánh đường. Cho tới thời điểm hiện tại, đây là công trình kiến trúc tôn giáo hoành tráng nhất ở huyện Hiệp Hòa. Năm 2022, ngôi nhà mục vụ mới được hoàn thành để đáp ứng nhu cầu của giáo họ.

3. Đời sống đức tin

Hiện nay, giáo họ Ngọc Liễn có Thánh lễ vào 19h30 tối thứ Năm và thứ Bảy, sáng Chúa Nhật có Thánh lễ thiếu nhi lúc 9h00. Hằng ngày, mọi người đọc kinh và viếng Thánh Thể vào buổi sáng-trưa-tối. Các hội đoàn sinh hoạt và chầu Thánh Thể hàng tháng. Các em thiếu nhi được quan tâm cách riêng, các em học giáo lý vào sáng Chúa Nhật hằng tuần.

Ngọc Liễn được ví như hòn ngọc của giáo xứ Ngọ Xá, nơi đây sản sinh ra nhiều tông đồ để phục vụ trên cánh đồng truyền giáo trong và ngoài giáo phận. Hiện tại, giáo họ đã có hai cha phục vụ trong giao phận và có một cha dòng cùng với khoảng 30 nữ tu với nhiều dòng tu khác nhau.

BTT Giáo Phận