Lược sử Giáo họ nhà xứ Văn Thạch

  1. Thông tin cơ bản

Tên gọi: Họ nhà xứ Văn Thạch.

Địa chỉ: Đồng Văn, Đồng Quế, Sông Lô, Vĩnh Phúc.

Năm thành lập: 1919.

Bổn mạng: Thánh Vinhsơn (05/4).

Dòng tu, tu hội, hội đoàn đang hiện diện và hoạt động: Dòng Mẹ Chúa Cứu Chuộc, huynh đoàn giáo dân Đaminh, hội Trưởng gia đình, hội Mân Côi.

Giáo dân: Giáo họ có 616 nhân danh sống rải rác trong thôn Đồng Văn. Giáo dân trong giáo họ chủ yếu làm nông nghiệp. Đời sống kinh tế của giáo dân nơi đây tương đối ổn định.

Nhà thờ: Nhà thờ Văn Thạch được khởi công xây dựng năm 1994 và hoàn thành năm 1996 với diện tích là 168m2, chiều dài 17m, chiều rộng 7m, tường cao 6m, tháp chuông hàn bằng sắt. Tổng diện tích khuôn viên nhà xứ rộng 3100m2.

Các giáo họ trực thuộc: Ngọc Mỹ, Quang Yên, Hồng Đường, Gia Cát

  1. Lịch sử hình thành và phát triển

Họ nhà xứ Văn Thạch nằm bên triền đê Sông Hồng, cách Tòa Giám mục Bắc Ninh 90km về hướng Tây Bắc. Giáo họ thuộc địa bàn hành chính thôn Đồng Văn, xã Đồng Quế, huyện Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc.

Qua các tài liệu và lời kể của những người cao niên trong giáo xứ, những năm đầu thế kỷ XX, nhờ gặp gỡ cha Thịnh (người Tây Ban Nha), một số người có gia thế trong làng Lương Quế (nay là xã Đồng Quế) đã được đón nhận đức tin. Sau đó, các cụ đã động viên con cháu và các gia đình khác cùng theo Đạo Chúa. Vì thế, khoảng năm 1907 – 1908, cha Thịnh đã cho người về dạy giáo lý tại Lương Quế và giúp họ lãnh nhận Bí tích Rửa Tội. Trong thời gian này, Lương Quế đã có khoảng 100 người được đón nhận đức tin. Đến năm 1919, Lương Quế đã có tổng số 32 gia đình (khoảng 200 người) theo Đạo Chúa. Bà con giáo dân đã xin cha Thịnh thành lập họ đạo. Được sự chấp thuận của bề trên, giáo họ Văn Thanh được thành lập và nhận thánh Vinhsơn làm bổn mạng. Khi đó, giáo họ Văn Thanh là một họ lẻ thuộc giáo xứ Vĩnh Yên. Đến năm 1924, giáo họ Văn Thanh trở thành họ lẻ của giáo xứ Hòa Loan.

Sau một thời gian sinh hoạt đạo, số giáo dân của giáo họ Văn Thanh tăng lên đáng kể. Vì thế, giáo họ Văn Thanh được nâng lên trở thành giáo xứ và đổi tên thành giáo xứ Văn Thạch. Cha Phêrô Nguyễn Văn Tịch là cha chính xứ tiên khởi. Khi đó, giáo xứ Văn Thạch có các giáo họ trực thuộc là: Văn Thạch, Quế Trạo, Hoa Ngạc và Gia Cát. Cha xứ Phêrô đã vận động bà con giáo dân xây dựng nhà thờ trên quả đồi với diện tích 5000m2. Nhà thờ dựng bằng tre, mái lợp cọ, với chiều dài 21m, chiều rộng 8m, có 4 hàng cột gỗ. Từ đây, giáo dân Văn Thạch có nơi cầu nguyện chung và tham dự Thánh lễ mỗi tuần.

Khoảng năm 1945, nhà xứ Văn Thạch bị chiến tranh tàn phá nặng nề. Nhà thờ bị bom tàn phá hư hại và nhiều người thiệt mạng. Đến năm 1954, nhiều giáo dân Văn Thạch di cư vào miền Nam lập nghiệp làm cho số giáo dân trong giáo xứ giảm sút. Những năm đó, đời sống đức tin giáo xứ  gặp nhiều khó khăn và khủng hoảng trầm trọng. Nhà thờ bị tàn phá và người dân lấy gỗ về sử dụng, phần đất nhà thờ thì bị hợp tác xã chia cho dân. Về đời sống đức tin, phần đông bà con giáo dân bỏ sinh hoạt đức tin. Chỉ còn lại một vài người âm thầm giữ đạo và sốt sắng giữ giờ kinh trong gia đình. Trong số đó, gia đình bà quản Maria Hài và bà quản Maria Thìn vẫn là thành phần nòng cốt của giáo xứ trong các sinh hoạt đức tin thường nhật.

Năm 1984, Đức cha Phaolô Giuse Phạm Đình Tụng cử cha Giuse Nguyễn Quang Tuyến về làm quản hạt Vĩnh Phúc và coi sóc giáo xứ Văn Thạch. Trong thời gian này, giáo xứ chỉ có khoảng 20 người đến nhà thờ tham dự Thánh lễ và đọc kinh chung. Cha quản hạt cho người về dạy giáo lý, kinh bổn giúp giáo dân học hiểu giáo lý, đồng thời tháo gỡ các nố hôn nhân do trong thời gian dài giáo xứ không có linh mục coi sóc.

Năm 1992, dân họ gửi đơn lên chính quyền xã Đồng Quế để xin lại mảnh đất đồi cũ để làm nơi xây dựng nhà nguyện. Đến cuối năm 1992, giáo xứ được chính quyền xã Đồng Quế trả lại 280m2 đất trên đỉnh đồi. Đến ngày 17/4/1994, Đức cha Giuse Maria Nguyễn Quang Tuyến đã chủ sự Thánh lễ khởi công xây dựng ngôi nhà thờ giáo xứ Văn Thạch. Sau hơn 2 năm xây dựng và nhờ sự giúp đỡ của bề trên giáo phận cũng như ân nhân xa gần, ngày 07/10/1996, ngôi nhà thờ chính thức được khánh thành.

Đến năm 1998, dân họ cùng với các cô thuộc tu hội Đức Mẹ Hiệp Nhất (dòng Đức Mẹ Hiệp Nhất hiện nay) đã mua lại khu thổ cư rộng 700m2 và xây dựng ngôi nhà phòng 4 gian để sinh hoạt đức tin. Đến năm 2008, cha xứ Phanxicô Nguyễn Văn Hoàn cùng với bà con giáo dân đã mua lại 2340m2 đất trên quả đồi của khu nhà thờ. Nhờ đó, tổng diện tích khuôn viên nhà xứ rộng khoảng 3100m2.

Qua các thời kỳ, giáo xứ Văn Thạch lần lượt được các cha coi sóc là: Cha Phêrô Nguyễn Văn Tịch (1930 – 1936); cha Giuse Nguyễn Hữu Năng (1936 – 1942); cha Đaminh Đinh Đồng Phượng (1942 – 1953); cha Giuse Nguyễn Văn Kim – phó xứ (1945 – 1947); cha Tôma Nguyễn Ngọc Bích – cư trú (1947 – 1952); cha Đaminh Hoàng Nghĩa Châu – quản nhiệm (1957 – 1960); cha Giuse Trần Đăng Can – quản hạt (1974 – 1980); cha Giuse Nguyễn Quang Tuyến – quản hạt (1980 – 1995); cha Giuse Trần Quang Vinh – quản hạt (1995 – 1999); cha Giuse Bùi Xuân Bính – quản hạt (2000 – 2005); cha Giuse Phạm Văn Phương – quản nhiệm (2005 – 2007); cha Phanxicô Nguyễn Văn Hoàn – quản nhiệm (2007 – 2012). Đến tháng 7/2012, giáo xứ Văn Thạch được Đức cha giáo phận giao cho quý cha dòng Mẹ Chúa Cứu Chuộc coi sóc. Trải qua những thăng trầm của lịch sử, nhờ ơn Chúa và sự coi sóc tận tình của quý cha, đời sống đức tin giáo xứ Văn Thạch dần được phục hồi và vững mạnh.

  1. Đời sống đức tin

Hiện nay, nhà xứ Văn Thạch có 616 nhân danh. Các ngày trong tuần, nhà xứ đều có Thánh lễ. Hằng ngày, bà con giáo dân vẫn duy trì đến nhà thờ đọc kinh sớm tối. Nhà xứ có các hội đoàn đang hoạt động tích cực như: huynh đoàn giáo dân Đaminh, hội Trưởng gia đình, hội Mân Côi. Các ngày đầu tháng, dân họ tổ chức dâng hoa kính Đức Mẹ và các giờ chầu Thánh Thể. Hy vọng với sự nỗ lực và nhiệt thành của bà con giáo dân, hạt giống Tin Mừng nơi mảnh đất Văn Thạch sẽ tiếp tục nảy mầm và không ngừng trổ sinh hoa trái.

BTT Giáo Phận