Lược sử Giáo họ Phương Vĩ

1. Thông tin cơ bản

Địa chỉ: Khu Phương Vĩ, P.Vũ Ninh, Tp.Bắc Ninh, Bắc Ninh.

Bổn mạng: Tổng lãnh thiên thần Micael (29/9).

Giáo dân: 1 nhân danh.

Nhà thờ: Nhà thờ giáo họ Phương Vĩ được xây dựng năm 1943, có tổng chiều dài khoảng 15 m, rộng 8m, cao 5m. Nhà thờ có một tháp chuông cao khoảng 15m, trong nền nhà thờ chôn cất mộ thánh Tử đạo Augustino Nguyễn Văn Mới. Nhà thờ Phương Vĩ nằm trong địa bàn phường Vũ Ninh, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. Hiện nay, ngôi thánh đường giáo họ Phương Vĩ hiện chỉ còn lại bốn bức tường với tháp chuông đã mất phần ngọn. Diện tích khuôn viên nhà thờ hầu hết đã bị người dân xung quanh lấn chiếm.

2. Lịch sử hình thành và phát triển

Phương Vĩ là một họ đạo còn ít người biết đến. Hiện nay, Phương Vĩ chỉ còn một giáo dân trong một gia đình Công Giáo cạnh nhà thờ giữ đạo Chúa. Đã một thời, bà con giáo dân sớm tối vang rền lời kinh khắp xóm Phương Vĩ, nhưng nay chỉ còn là những hoài niệm.

Giữa biến cố năm 1954, vì thời thế và chiến tranh, người dân phải đi tản cư. Nhiều tín hữu ở các xứ đạo miền Bắc di cư vào Nam, trong đó có giáo dân Phương Vĩ. Một số người cố gắng ở lại giữ đạo nhưng sau cùng cũng chuyển đến các làng lân cận để sinh sống và lập nghiệp. Đời sống đức tin của họ đạo Phương Vĩ dần trở nên khô khan và mờ nhạt.

Khoảng năm 1978, hợp tác xã mượn nhà thờ làm kho chứa thóc. Trong khoảng 3 đến 4 năm, có hai đội đến tăng gia sản xuất trong khuôn viên nhà thờ.

Năm 1982 –1983, xã hội thực hiện chính sách giao khoán, chia ruộng đất cho dân. Nhà thờ Phương Vĩ và dãy nhà phòng lúc này trở thành khu trường học. Giữa bối cảnh đó, ông Bẩy (giáo dân Phương Vĩ) cùng một số người khác đã thu gom kèo gỗ nhà thờ rồi dùng xe ngựa chuyển về nhà thờ Bắc Ninh. Ông Bẩy kể lại: Thời thế loạn lạc, không rõ chuông và ảnh tượng của nhà thờ được lưu giữ hay đưa về đâu. Thời gian trước đó ông tham gia nghĩa vụ quân sự, khi trở về thì nhà thờ đã biến thành nơi chứa thóc. Cơ sở vật chất của ngôi thánh đường bấy giờ đã xuống cấp: mái nhà thờ bị sụp, một số vật liệu như gạch hoa làm nền nhà thờ bị người dân chiếm dụng.

Năm 1990, ông Bẩy và vợ con ra khu đất nhà thờ ở tạm và giữ gìn trông nom nhà thờ. Một số khác đã chịu Rửa Tội nhưng không còn thực hành đạo nữa. Đời sống sinh hoạt đức tin của giáo họ lúc này rất khó khăn. Hầu hết không còn ai đến nhà thờ đọc kinh cầu nguyện, vì nhà thờ trở thành nơi hoang tàn.

3. Đời sống đức tin

Giáo họ Phương Vĩ thuộc giáo xứ Nhà thờ Chính tòa Bắc Ninh. Cách Tòa giám mục Bắc Ninh chừng 4km về phía Đông Bắc. Phương Vĩ vốn là một cộng đoàn sinh hoạt đức tin sống động. Nhà thờ từng lưu giữ thi hài thánh Augustinô Nguyễn Văn Mới (một chứng nhân đức tin can trường). Năm 1954, giáo hữu họ Phương Vĩ di cư vào miền Nam đã mang theo linh cốt của Ngài.

Theo thời gian, nhà thờ Phương Vĩ dần xuống cấp do không có người coi sóc, đất đai cũng bị lấn chiếm. Đến nay nhà thờ chỉ còn lại tháp chuông và bốn bức tường không còn mái che. Gia đình công giáo duy nhất còn ở lại vẫn như là hình ảnh biểu tưởng của ánh đèn leo lét trước gió. Trước những khó khăn gông tố, ánh đèn nhỏ bé này vẫn tồn tại cho đến ngày này là nhờ sự quan phòng của Chúa và lời chuyển cầu của thánh Augustinô Nguyễn Văn Mới.

Những năm gần đây, nhất là vào năm 2010 – 2012, Đức cha Cosma Hoàng Văn Đạt đã dâng thánh lễ tại nhà thờ Phương Vĩ, ghi nhớ 171 năm (ngày 19/12/1893, năm vị Tử đạo Bắc Ninh bị xử tử, trong đó thánh Tử đạo Augustino Nguyễn Văn Mới, xác của ngài được chôn cất trong ngôi thánh đường này), khi được phong chân phước hài cốt đã được đưa lên để tôn kính.

Ước mong sao, một ngày gần nhất Phương Vĩ sẽ khôi phục lại được ngôi thánh đường khan trang như trước, để bà con giáo dân có thể chiếu toả ánh sáng đức tin cho những người chưa nhận biết Chúa.

BTT Giáo Phận