Lược sử Giáo họ Tân Lợi

1. Thông tin cơ bản

Tên gọi:  Giáo họ Tân Lợi.

Địa chỉ: Tân Lợi, Tiền Châu, Phúc Yên, Vĩnh Phúc.

Năm thành lập: 1932.

Bổn mạng: Thánh Anrê Tông Đồ (30/11).

Giáo dân: 793 nhân danh trên tổng số 190 hộ gia đình Công Giáo (8/2022). Đời sống kinh tế của giáo dân Tân Lợi phụ thuộc vào nông nghiệp là chính.

Dòng tu, tu hội, hội đoàn đang hiện diện và hoạt động: Hiện nay, giáo họ có 10 hội đoàn với nhiều sinh hoạt phong phú: Huynh đoàn giáo dân Đaminh (86 thành viên); hội Trưởng gia đình (125 thành viên); hội Mân Côi (80 thành viên); hội Lòng Chúa thương xót (95 thành viên); ca đoàn (20 thành viên); đoàn trống (18 thành viên); giới trẻ (130 thành viên); đoàn hoa Lòng Chúa thương xót (30 thành viên); đoàn hoa Mân Côi (26 thành viên); đoàn hoa nghĩa binh (30 thành viên).

Nhà thờ: Nhà thờ hiện tại của họ Tân Lợi được xây dựng năm 1993 và khánh thành năm 2001. Nhà thờ này gồm 8 gian, có tổng chiều dài khoảng 32m, chiều rộng 9,5m, tường cao 8,4m, mái cao 11m, tháp chuông cao 29m, trong khuôn viên rộng 3000m².

2. Lịch sử hình thành và phát triển

Theo các cụ cao niên trong họ Tân Lợi kể lại: Khoảng năm 1923 – 1924, có khoảng 10 gia đình ở bến Thịnh Kỷ (nay là giáo họ Đại Lợi) đến Bến Táo khai hoang làm ruộng và lập ấp riêng. (Bến Táo nay thuộc thôn Tân Lợi, xã Tiền Châu, phường Phúc Yên, tỉnh Vĩnh Phúc). Vì nhu cầu có nơi sinh hoạt cầu nguyện, các giáo hữu Bến Táo đã xây dựng được một nhà nguyện nhỏ. Nhà nguyện này (rộng khoảng 30m²) có kiến trúc thô sơ, với phần mái lợp cỏ tranh và tường kè đá. Năm 1928, nhà nguyện được hoàn thành. Các cụ lại đóng góp mua tre gỗ làm ba gian nhà thờ mới. Nhà thờ này được khánh thành năm 1932, có diện tích khoảng 120m².

Năm 1932, khi giáo xứ Phúc Yên được thiết lập, cha Gabriel Vinh (gốc Tây Ban Nha, cha chính xứ Phúc Yên) và cha Đaminh Nguyễn Duy Thanh (cha phó) được cử về chăm lo đời sống đức tin cho bà con giáo dân. Trong thời gian này, họ đạo Bến Táo là một trong sáu họ đạo trực thuộc xứ Phúc Yên.

Năm 1935, cha Jesus Gomez Uy (thừa sai Tây Ban Nha, bấy giờ là cha xứ Phúc Yên) cùng cha phó Giuse Nguyễn Duy Thanh về chăm lo đời sống thiêng liêng cho các giáo hữu Tân Lợi. Nhận thấy điều kiện nơi đây còn nhiều bất tiện cho bà con giáo dân, hai cha đã khởi xướng việc xây dựng nhà thờ mới. Nhà thờ này gồm năm gian, có chiều dài khoảng 15m, chiều rộng 6m. Từ khi làm được nhà thờ mới, dân họ làm ăn thịnh vượng, số nhân danh không ngừng tăng trưởng. Năm 1950, quân Pháp đóng chiếm tỉnh Phúc An, họ Bến Táo nằm trong vùng tạm chiến.

Năm 1953, họ Bến Táo có khoảng 50 hộ gia đình với 250 nhân khẩu. Trước tình cảnh số giáo dân ngày một gia tăng, cha xứ Uy bấy giờ đã cho dân họ khởi công xây dựng ngôi nhà thờ rộng rãi và khang trang hơn. Tháng 03/1953 là mốc diễn ra thánh lễ khởi công xây dựng nhà thờ. Nhà thờ này gồm tám gian, có tổng chiều dài khoảng 32m, chiều rộng 9,5m, tường xây dang dở được 1m, có diện tích khoảng 294m². Song hoàn cảnh éo le xảy đến khiến ngôi nhà thờ đang trong giai đoạn hoàn thiện phần móng buộc phải dừng lại.

Năm 1954, khi đất nước chia cắt hai miền Nam – Bắc, có 10 hộ gia đình Tân Lợi theo các cha cố Tây di cư vào miền Nam. Ở lại quê hương chỉ còn lại số giáo dân ít ỏi (khoảng hơn 100 nhân danh). Bấy giờ, nạn đói kinh hoàng ập đến giáo họ, kéo theo đó là dịch bệnh tràn lan. Nhiều tín hữu Tân Lợi đã không qua khỏi sau biến cố đau thương này. Trước khó khăn liên tục xảy đến, dân họ đã đồng lòng dâng lên Thánh Tâm Chúa niềm tin mãnh liệt, phó thác sự tồn vong của họ đạo cho Trái Tim Nhân Lành Chúa Giêsu. Nhờ lời cầu nguyện chân thành và sự nỗ lực giữ gìn truyền thống đức tin cha ông để lại, Thánh Tâm Chúa Giêsu đã gìn giữ và ban nhiều ơn lành cho dân họ.

Giữa thời đoạn khó khăn, điều may mắn là các giáo hữu họ sở tại được cha xứ Yên Mỹ chăm lo về đời sống tâm hồn. Năm 1959, cha Giuse Nguyễn Hữu Tất về làm phúc dâng Lễ thánh Quan thầy cho họ Bến Táo. Cha là người đề xuất với các vị đại diện dân họ, đổi tên họ “Bến Táo” thành “Tân Lợi”.

Năm 1960, nhà nước yêu cầu nhân dân góp ruộng đất và trâu bò vào hợp tác xã nông nghiệp để sản xuất tập thể. Thời gian này, họ đạo Tân Lợi tháp miếu, san sẻ ruộng ruộng đất cho các tổ lao động.

Theo thời gian, cơ sở vật chất nhà thờ xuống cấp trầm trọng. Trước tình cảnh này, các giáo hữu Tân Lợi đã cùng nhau đóng góp và lên kế hoạch xây dựng nhà thờ mới. Ngày 24/06/1993, dân họ Tân Lợi khởi công xây dựng ngôi thánh đường trên nền móng của nhà thờ cũ. Việc xây dựng đang được thi công thì buộc phải dừng lại vì không đủ kinh phí.

Năm 1998, nhờ sự giúp đỡ của cha quản hạt Giuse Trần Quang Vinh, các hạng mục xây dựng nhà thờ dang dở tiếp tục được giáo dân Tân Lợi hoàn thiện. Khi hoàn thiện ngôi nhà thờ ngày 24/6/2001, Ban hành giáo đại diện dân họ xin với Đức Cha giáo phận lấy tước hiệu nhà thờ là Thánh Tâm Chúa Giêsu. Mãi đến ngày 30/9/2004 (Giáp Thân), ngôi thánh đường chính thức được hoàn thành. Ngoài ra, giáo họ đã xây dựng một tượng đài Thánh Tâm Chúa trên nền đất khu ao ngoài (có diện tích khoảng 820m²). Tổng diện tích khuôn viên thánh đường ước tính khoảng 3000m². Đó là những việc làm cụ thể diễn tả niềm tin vững mạnh của các tín hữu họ Tân Lợi vào sự quan phòng của Thánh Tâm Chúa. Lễ khánh thành ngôi thánh đường diễn ra ngày 05/10/2004 do Đức cha Giuse Maria Nguyễn Quang Tuyến chủ sự.

 Đời sống đức tin

Hiện nay, giáo họ Tân Lợi có Thánh lễ vào tối thứ Năm và sáng Chúa Nhật. Nhìn lại quá trình hình thành và phát triển của giáo họ Bến Táo, có thể thấy giáo họ đã rất vất vả để có một nơi thờ phượng kiên cố như hiện nay. Hy vọng với đức tin mạnh mẽ, họ đạo Tân Lợi sẽ ngày một phát triển và thăng tiến hơn, ngõ hầu đem ánh sáng Tin Mừng đến những người chưa nhận biết Chúa.

BTT Giáo Phận