Chúa Nhật Tuần III – Mùa Thường Niên

Chuyện Tiên tri Giô-na (Denis McBride, CSsR)
Nhà tiên tri đi trốn
Một trong những câu chuyện hấp dẫn nhất trong Kinh Thánh là chuyện Giô-na, nhà tiên tri bỏ trốn. Giô-na được Đức Chúa Trời truyền lệnh đi đến thành phố lớn Ni-ni-vê và nói với dân chúng rằng 40 ngày nữa Chúa Trời sẽ tiêu diệt họ. Giô-na tin rằng vì Chúa nhân từ nên thành phố sẽ không bị phá hủy (4,2) – thế thì những lời tiên báo của ông sẽ nhanh chóng trật lất và ông sẽ trông như một anh hề. Nếu đây là nhiệm vụ đầu tiên của Giô-na thì đây cũng là lần đầu tiên ông thoái thác : thay vì đến Ni-ni-vê, ông quyết định đi Tác-sít trong một chuyến trốn việc toàn tập. Ít là ở Tác-sít sẽ không có ai cười nhạo ông thất bại.

Giô-na sai lầm khi nghĩ rằng có thể thoát khỏi tầm tay của Chúa, ông có biết đâu mình lại rơi vào một bất ngờ ướt mem. Ông mua vé, lên tàu và ngủ. Một cơn bão lớn khiến con tàu có nguy cơ vỡ tan tành. Trong khi tất cả các thủy thủ bận rộn cầu nguyện và ném hàng hóa xuống biển thì Giô-na vẫn tì tì ngủ say. Thuyền trưởng lệnh cho ông thức dậy và cầu nguyện. Khi thấy thảm họa đã cận kề, ông thừa nhận chính ông là nguyên nhân. Ông bảo các thủy thủ ném ông xuống biển. Ném hành khách ra khỏi tàu đâu phải chuyện chơi nên các thủy thủ sao dám; nhưng khi biển động dữ dội hơn, họ thay đổi quyết định. Giô-na bay ra khỏi tàu, mọi thứ lại bình yên.
Và rồi ông Giô-na ngậm miệng gặp con cá voi to mồm. Hình ảnh quá rõ : Giô-na bị đưa vào vực sâu để được tái sinh. Nếu anh hùng muốn vượt lên, trước tiên anh ta phải vượt lên chính trong nội tâm mình. Có điều gì đó trong Giô-na phải cho đi, có điều gì đó trong Giô-na phải chết đi. Ánh sáng chỉ đến sau trải nghiệm tự hủy. Thế nên, Thiên Chúa cho Giô-na tham gia một khóa cải quá tự tân ba ngày.
Cơ hội khác
Giô-na có cơ hội ăn năn. Ông không giữ ý mình nữa, ông đã ở trong sâu thẳm đối mặt với chính mình và yêu cầu của Chúa. Ông cầu nguyện, ông suy gẫm, ông nhớ lại; và rồi ông hứa sẽ thực hiện lời Chúa. Khi điều đó xảy ra, ông được đưa ra khỏi vực sâu và xe buýt cá voi chở ông lên đất liền. Khi Giô-na trở lại môi trường sống của mình, Lời Chúa nói với ông lần thứ hai : “Hãy đứng dậy, đi đến Ni-ni-vê, thành phố lớn, và hô cho dân thành biết lời tuyên cáo Ta sẽ truyền cho ngươi.” (3,2)
Giô-na vâng lời. Ông vào thành phố nói với mọi người rằng tất cả bọn họ sẽ bị tiêu diệt sau bốn mươi ngày nữa. Thông điệp không úp mở; rõ ràng và chính xác. Ai cũng quan tâm : vua và các quan ra lệnh cho dân chúng từ bỏ hành vi xấu xa của mình, “biết đâu Thiên Chúa chẳng nghĩ lại, bỏ ý định giáng phạt, và nguôi cơn thịnh nộ.” Họ hy vọng rằng nếu mình hối hận thì Chúa cũng vậy.
Chúa hối hận khi con người hối hận. Mọi người đều vui mừng khôn xiết. Tất cả trừ một. Trong khi mọi người vui mừng thì Giô-na rời khỏi thành phố để hờn dỗi. Như ngài tiên tri đã nghi ngờ ngay từ đầu, Chúa có thói quen tha thứ không kiểm soát. Ông Giô-na lại tranh luận với Chúa : “Ôi, lạy Đức Chúa, đó chẳng phải là điều con đã nói khi còn ở quê nhà sao ? Chính vì thế mà con đã vội vàng trốn đi Tác-sít. Thật vậy, con biết rằng Ngài là Thiên Chúa từ bi nhân hậu, chậm giận và giàu tình thương, và hối tiếc vì đã giáng hoạ.” Ông cầu xin Chúa lấy đi mạng sống của ông. Ông bị Chúa làm ông nhục nhã. Nhà tiên tri đã được chứng minh là thất bại.
Giô-na quyết định ngồi dưới nắng nóng cho đến chết, nhưng Chúa Trời làm cho cây thầu dầu mọc lên, che bóng cho tiên tri Ngài. Ông Giô-na cảm thấy tốt hơn. Nhưng Chúa lại làm cho cây chết đi và Giô-na cảm thấy tiếc cái cây. Thế là Chúa có lời cuối cùng : Ngài hỏi Giô-na tại sao ông lại tiếc, chẳng lẽ Chúa lại không tiếc thành Ni-ni-vê, nơi “có hơn một trăm hai mươi ngàn người không phân biệt được bên phải với bên trái, và lại có rất nhiều thú vật hay sao ?”
Ăn năn
Với câu hỏi của Chúa, chuyện Giô-na kết thúc. Giô-na bị ám ảnh mình phải đúng và ông sẵn sàng chứng kiến mọi người đều phải chết để chứng minh lời mình là đúng. Nhưng tiên tri thì phải học cho biết rằng : mục đích của lời tiên tri không phải là sự chính xác mà là sự ăn năn. Không sai khi ông Giô-na bị coi là ngố; tiên tri mà chẳng ứng nghiệm, nhưng sự ăn năn của mọi người quan trọng hơn nhiều. Ông phải học cho biết rằng không bao giờ là quá muộn để ăn năn và rằng luôn là tốt khi lời tiên tri “sẽ vào hỏa ngục” được chứng minh là sai.
Chuyện Giô-na mang hy vọng đến cho tất cả chúng ta. Trong câu chuyện ai cũng hối hận : chính ông Giô-na, dân thành Ni-ni-vê, thậm chí cả Chúa. Tin vui là không ai bị ràng buộc bởi số phận đã định trước, không ai phải cam chịu thảm họa. Bằng cách lựa chọn hoán cải, chúng ta có thể thay đổi cuộc sống của mình. Ăn năn là tin mừng vì nó có nghĩa là không có gì không được giải quyết, không có gì bị niêm phong. Hình phạt đã lên kế hoạch luôn có thể được hủy bỏ. Mọi thứ có thể thay đổi. Nếu Chúa có thể bắt đầu lại thì chúng ta cũng có thể bắt đầu lại và bắt đầu lại.
Đó là Tin Mừng. Đó là tin vui. Và ăn năn không nhất thiết phải là mình càu nhàu, mình bực bội. Như Giô-na đã trải nghiệm, bạn vẫn có thể có thời gian trong bụng cá voi !