Lễ Đức Mẹ Mân Côi 1963, Giáo phận đón Đức giám mục chính toà tiên khởi

Ngày 05 tháng 10 năm 1963 là ngày nghinh đón Đức cha Phaolô Giuse Phạm Đình Tụng, Giám mục Chính tòa tiên khởi của Giáo phận. Trước đó hai tháng, ngày 15 tháng 08 năm 1963, ngài đã chịu chức giám mục tại Toà Tổng Giám mục Hà Nội. Nhân dịp lễ Bổn mạng Giáo phận, kỷ niệm 61 năm ngày đón Đức giám mục tiên khởi về Giáo phận, Ban Truyền thông xin đăng tải bài viết và hình ảnh tư liệu về ngày nhậm chức của ngài.

Giáo phận Bắc Ninh hai tháng chờ đợi có giám mục hiện diện, sao mà thấy lâu! Dẫu sao từ ngày hay tin có giám mục, một luồng gió mới thổi vào tâm hồn giáo sĩ giáo dân, người trẻ người già. Trên khuôn mặt nhiều người tươi vui, như cây mùa hanh khô nay gặp mưa rào. Cả giáo phận tổ chức tháng cầu nguyện cho Đức tân Giám mục khỏe mạnh, bình an, thuận lợi, để “con có cha như nhà có nóc”.

Vì thông tin chậm nên chỉ có giáo dân các xứ họ gần tòa giám mục biết, dẫu sao cũng đông đủ thành phần Ban hành giáo, cụ ông cụ bà, thanh thiếu niên. Các cha già yếu không về được, duy nhất có cha Quảng – cha xứ Bắc Ninh chỉnh tề trong bộ tu phục áo chức màu đen (soutane), giầy đen đàng hoàng, mà thông thường ngài giản dị, đi dép lốp cao su. Mọi người tập trung trong sân nhà thờ chờ đợi, cười nói vui vẻ phấn khởi để trực diện giám mục của mình.

Cổng chào vào tòa giám mục được đan kết bằng lờ, đó, đụt, (được đan bằng tre) nhuộm mầu sắc xanh đỏ tím vàng, với biểu ngữ “Hoan hô Đức tân Giám mục Phaolô”, do sáng kiến của giáo dân bán sản phẩm này, là loại công cụ đánh tôm cá, tiện đem dùng vào việc luôn, đơn giản mà cũng đẹp mắt (sau đó có kẻ suy diễn ác ý… Dẫu có thế nào thì cũng chẳng làm sao, câu chuyện ấy ngày nay những người cao tuổi vẫn nhắc lại). Tòa giám mục cử một số đại diện giáo dân vừa một chuyến ô tô sang Hà Nội đón Đức tân Giám mục.

Đức Tổng Giuse Maria Trịnh Như Khuê tiễn Đức Cha Phaolô Giuse Phạm Đình Tụng

Lúc ấy không có điện thoại di động, thành thử xe Bắc Ninh đi ngược chiều mà không nhận ra xe Hà Nội, cứ tiến thẳng vào Hà Nội. Còn Đức cha và xe tòa giám mục Hà Nội tiễn Đức cha qua cầu Long Biên, ranh giới Tổng Giáo phận Hà Nội –  Giáo phận Bắc Ninh, ngài xuống xe quỳ hôn đất Giáo phận Bắc Ninh. Các cha Hà Nội chỉ tiễn đến đây, chào tạm biệt ngài rồi ra về.

Xe Đức cha về đến cột cờ thị xã Bắc Ninh thì dừng lại trước cổng tòa giám mục, Đức cha xuống xe. Cha Quảng ra đón, cúi hôn nhẫn, kèn đồng trổi vang, một bé gái ôm bó hoa đến dâng Đức tân Giám mục. Đức cha là người giản dị và mảnh khảnh, nhưng hôm nay, ngài mặc phẩm phục Giám mục rất đàng hoàng, trông rất phong độ: áo chức (soutane) đen kiểu Rôma, mép áo viền đỏ, thắt dây đai, đầu đội mũ chỏm đồng mầu tím, ngực óng ánh dây và thánh giá mạ vàng. Ngài cảm động, tươi cười tay trái ôm bó hoa, tay phải ban phép lành liên tục cho giáo dân đứng hai bên. Phía chính quyền cũng tỏ ra lịch sự, tôn trọng cuộc đón rước này, Bắc Ninh hôm nay thật vui mừng phấn khởi! Vào trong cổng toà giám mục, Đức cha dừng lại mặc phẩm phục Giám mục: rô-xê (rochettum)[1], đeo dây stola[2] trắng và mặc áo capa,[3] đội mũ cà cuống (mitra),[4] tay chống gậy vàng, biểu hiện Đấng Chăn Chiên cùng hai giúp lễ.

Nhà thờ trang trí phướn cờ hoa như ngày đại lễ, Đức cha tiến lên cung thánh quỳ viếng Thánh Thể… Sau bái gối, Đức cha lên ngồi vào ngai Giám mục. Cha Quảng đọc sắc chỉ, Tòa Thánh bổ nhiệm Đức cha Phaolô làm Giám mục Chính tòa Bắc Ninh. Tiếp đó, cha Quảng đại diện giáo phận cám ơn Đức cha đã đón nhận Bắc Ninh, toàn giáo phận xin hứa vâng nghe theo sự dìu dắt của Đức cha, đồng thời luôn cộng tác và cầu nguyện cho Đức cha. Tiếp theo Đức cha đáp từ, ngài nói lên ý muốn về giáo phận ngày Lễ Đức Mẹ Mân Côi, ngài muốn theo Đức Mẹ đi thăm Bà thánh Isave và ở lại phục vụ bà chị họ, thì ngài cũng đến Bắc Ninh và ở lại phục vụ phần thiêng liêng cho Bắc Ninh. Đức cha chào tất cả giáo phận những người có mặt cũng như vắng mặt. Ngài ca ngợi Giáo phận Bắc Ninh thuộc dòng Đaminh vốn có truyền thống tôn sùng lần tràng chuỗi Mân Côi. Ngài nói Đức Mẹ đã trao tràng hạt Mân Côi cho thánh Đaminh và truyền cho thánh nhân rao truyền việc lần chuỗi Mân Côi, sẽ đem lại bình an và nhiều ơn ích cho giáo phận, cho mỗi người. Đức cha cũng khuyên mọi người cần siêng năng lần hạt, suy ngắm các mầu nhiệm của Chúa Giêsu và Đức Mẹ.

Ước mong cho toàn Giáo phận Bắc Ninh trở thành vườn hoa hồng thiêng liêng theo các nhân đức tin cậy mến… Sau cùng Đức cha ban phép lành trọng thể, kết thúc buổi đón tiếp.

Với chiếc máy ảnh hiệu Canon cổ lúc ấy tôi đã chụp lại hình ảnh Đức cha hiện diện trong khuôn viên tòa giám mục, dưới chân đài Đức Mẹ… đầu tháng Mân Côi, mồng 5 tháng 10 năm 1963.

Đức Giám Mục Phaolô Giuse Phạm Đình Tụng với anh chị em lý tưởng

Chính Lễ Đức Mẹ Mân Côi ngày 07 tháng 10, Đức cha gửi thư chung đầu tiên nói về việc lần hạt tôn sùng các mầu nhiệm Mân Côi. Kinh Mân Côi là quyển Phúc Âm thu nhỏ. Phải làm sao khẩu tụng tâm suy, để cảm động trước tình thương vô tận của Chúa Giêsu và noi gương Mẹ bước đi theo Chúa. Lần hạt Mân Côi là việc sùng kính bình dân cho hết thảy mọi người. Người siêng năng lần hạt không những để tỏ lòng con thảo với Mẹ hiền mà còn là cầu nối để Mẹ ở cùng, vì Mẹ hiện ra ở Fatima đã hứa: Mẹ sẽ ở bên những ai siêng năng lần hạt Mân Côi. Có Mẹ kề bên, Mẹ chở che, bao bọc khỏi nanh vuốt ma quỷ. Làm con hãy yêu mến Mẹ, lắng nghe và thực hành lời khuyên Fatima của Mẹ: “Hãy siêng năng lần hạt Mân Côi”!

Lm. Giuse Phạm Sĩ An

Trích trong cuốn Hồi ký về vị mục tử nhân lành

[1] Là áo mầu trắng, ngắn như áo các phép, dệt thưa, các giám mục mặc ngoài.

[2] Hay còn gọi là dây các phép, một loại phẩm phục dành riêng cho những người đã lãnh nhận chức thánh: Phó tế, Linh mục, Giám mục, được may bằng một dải vải dài có hai vạt bằng nhau, màu sắc thay đổi tùy theo phụng vụ.

[3] Là áo choàng mặc ngoài khi linh mục hay giám mục chủ sự chầu Thánh Thể hoặc khi rước kiệu trong thể.

[4] Các giám mục thường đội trong lễ đại triều.