Chút tâm tình chia sẻ về trung tâm hành hương Tam Đảo
CHỨNG NHÂN
Hôm nay khánh thành Nhà Khách Nữ Vương Hòa Binh Tam Đảo; trước Thánh Lễ Đức Cha làm phép Nhà Khách 5 tầng. Sau đó Thánh Lễ long trọng được cử hành trong bầu khí thánh thiêng mát mẻ dù nhà thờ đông chặt người. Tôi dự định nói đôi lời, nhưng không được lệnh, và Thánh lễ kết thúc…Sau cơm, có dịp nói chuyện với Đức Cha, mới vỡ lẽ Đức Cha quên. Bởi vì trước ngày chúng tôi du lịch Âu Châu, Đức Cha gọi điện thăm hỏi và nhắc tôi, hôm 8.8 tới khánh thành Nhà Khách Nữ Vương Hòa Bình Tam Đảo, kỉ niệm 8 năm Chính Quyền trả lại nhà thờ Tam Đảo, mời cha lên dự lễ và phát biểu (trước hoặc sau Thánh Lễ), vì cha là một trong những chứng nhân…
Vì quên, nên Đức Cha nói: “Xin cha viết đôi lời gửi ban biên tập Tre Ngà, hoặc trang web giáo phận”… Vậy tôi xin viết những điều tôi định nói tại Tam Đảo sau thánh lễ:
Trọng kính Đức Cha, kính thưa quý cha, quý tu sĩ; Kính thưa các vị Chính Quyền, Quý Khách và toàn thể cộng đoàn.
Hôm nay khánh thành Nhà Khách NỮ VƯƠNG HÒA BÌNH, vào chính ngày kỷ niệm 8 năm Chính Quyền trả lại nhà thờ Tâm Đảo; để từ đó, dưới sự chỉ đạo của Đức Cha, sau 8 năm với sự cố gắng nỗ lực của các cha hữu trách, với những đóng góp, những tấm lòng hảo tâm của cá nhân cũng như cộng đồng giáo lương, chúng ta có những công trình khang trang, đóng góp vẻ đẹp vào khu du lịch Tam Đảo, là điểm nhấn tâm linh thu hút nhiều khách thập phương, là điểm hẹn, điểm đến của bao người,là nơi có khí hậu ôn hòa, thấp hơn dưới chân núi 70C.
Tám năm kỷ niệm ngày nhận lại Nhà Thờ Tam Đảo, cũng là 8 năm khởi sự trong chức vụ Giám Mục chính tòa Bắc Ninh của Đức Cha. Từ số linh mục hơn 40, nay đã gần 100, số giáo xứ, giáo họ, giáo điềm được tham dự thánh lễ thường xuyên. 8 năm với chỉ đạo hợp lý các Hội Đoàn phát triển cả số lượng lẫn chất lượng, nhất là Thiếu Nhi Thánh Thể được học hỏi và có kỷ luật rộng khắp các họ đạo. Đức cha đã đến thăm, dâng lễ hầu hết các xứ họ; các giáo điểm trong giáo phận.
Chúng con xin chúc mừng 8 tuổi Giám Mục của Đức Cha!. Vâng 8 tuổi, bước vào tuổi khôn, tuổi xưng tội lần đầu, tuổi lãnh nhận bí tích Thêm sức. Hy vọng trên 8 tuổi Giám Mục, Đức Cha sẽ đem lại cho giáo phận trổ sinh nhiều hoa trái hơn nữa.
Tôi xin gửi lời chào tới các vị Chính Quyền tỉnh Vĩnh Phúc, huyện Tam Đảo, Thị Trấn Tam Đảo mà tôi đã có nhiều dịp gặp gỡ khi tôi còn đang làm mục vụ tại tỉnh nhà, màhôm nay có các vị CQ của thị trấn Tam Đảo đang hiện diện trong thánh lễ này.
Tôi cũng gửi lời chào và cám ơn bà con giáo lương tỉnh Vĩnh Phúc, nhất là hai xứ Vĩnh Yên và Hòa Loan, đã cùng tôi hoàn thành việc tôn tạo lại ngôi Thánh Đường nhiều vất vả và khó khăn, để từ đó mỗi Chủ Nhật đều có Thánh Lễ. .
Tôi cũng gửi lời chào và cám ơn cộng đoàn hôm nay, trong đó rất nhiều vị là ân nhân của nhà thờ Tam Đảo, nhà Khách Nữ Vương Hòa Bình này.
Lật lại trang sử của Nhà Thờ Tam Đảo.
Nhà thờ được xây cất hồi đầu thế kỷ 20, để phục vụ cho Công Chức người Pháp, vì nước Pháp trên 90% là người công giáo.
Sau năm 1945, hơn 150 biệt thự của người Pháp bị phá hủy theo lệnh “Tiêu thổ kháng chiến”, nhưng ngôi nhà thờ Tam Đảo này vẫn được nguyên vẹn, chỉ mãi sau này tháp nhà thờ mới bị phá hơn ½ thấp dưới mái nhà thờ; khi tôn tạo lại nhà thờ, tháp mới lại được phục chế và nâng chiều cao như hiện nay.
Năm 1954 đình chiến, chia đôi đất Việt, Pháp rút về nước, người Công giáo ùn ùn kéo vào Nam, nhà thờ Tam Đảo vô chủ. Chính Quyền đã giao cho Công Đoàn Vĩnh Phúc sử dụng. Nhà thờ biến thành rạp hát, văn nghệ…
Năm 1963, Đức Cha Phaolô Phạm Đình Tụng được bổ nhiệm chủ chăn Giáo Phận, địa phận chỉ còn số ít cha già, đa số đã xuôi Nam; Ngài phải lo bao việc, nên Tam Đảo Ngài cũng chưa nghĩ tới, phần vì người ta nghĩ rằng đó là nhà của Tây, đồng thời đường lên xuống còn nhỏ và khó đi; mặt khác quan niệm du lịch và nghỉ mát thời bấy giờ dân ta chưa nghĩ tới.
Thập niên 1980,1990 một số tư nhân đã làm nhà nghỉ, tôi và Đức cha Tụng đã từng lên nghỉ mát ở đây, trong dẫy nhà gỗ của tư nhân phía dưới nhà thờ, khi 1 tuần, khi 10 ngày; những lúc tản bộ gần nhà thờ Ngài dều nhắc tới “bao giờ người ta trả lại nhà thờ này cho mình”… Thao thức của Ngài là xin lại nhà thờ Tam Đảo; Ngài cũng đã thu xếp mua đất làm nhà nghỉ Thanh Bình để tiếp cận, để có nơi các Đấng Bậc trong giáo phận có dịp lên tĩnh tâm hoặc nghỉ ngơi thư giãn… bởi vì nhà thờ Công giáo là của chung của Giáo Hội, không phải của Tây hay của Ta. Trăn trở và lời cầu của Ngài đã được Chúa lắng nghe, tuy nhiên Ngài không được dâng lễ lần nào tại ngôi nhà thờ Tam Đảo này.
Đức Cha Giuse Maria Nguyễn Quang Tuyến cũng vậy, Ngài đã tìm mọi cách, cả chụp ảnh có các cha, đông giáo dân trong sân trước cửa ngang nhà thờ, như khẳng định chủ quyền, như ước nguyện nhà thờ Tam Đảo sẽ được trao lại cho giáo phận. Nhưng mệnh số đã sớm cất Ngài về, không được như ước nguyện. Dù vậy, hôm nay Ngài đang cùng Đức Cố Hồng Y Phaolô trên Thiên Quốc vui mừng hiệp lời tạ ơn cùng với Đức Cha Cosma và cộng đoàn chúng ta.
Đức Cha Cương giám mục Hải Phòng cùng cha văn phòng (nay đã là Giám Mục Hải Phòng), cùng tôi đã nghỉ 1 tuần ở Tam Đảo này, mỗi sáng dâng lễ Ngài đều cầu cho Bắc Ninh sớm được nhận lại ngôi nhà thờ cổ Tam Đảo này.
Mỗi lần có dịp gặp khách thập phương cả giáo lẫn lương, nhất là giới trí thức, khi nói về ngôi thánh đường Tam Đảo ngày một xuống cấp và bị lấn chiếm, đều ngao ngán và đồng tình trao lại chủ quyền cho người Công giáo, để người Công giáo tôn tạo và bảo trì làm đẹp cho Tam Đảo, là điểm nhấn thu hút khách thập phương và quốc tế.
Con xin cám ơn Đức Cha đã cho con được phát biẻu trong đại lễ hôm nay.
Cám ơn các vị Chính Quyền tỉnh Vĩnh Phúc, huyện Tam Đảo, thị trấn Tam Đảo, tuy chúng ta đã có cuộc họp liên ngành tại UBND thị trấn Tam Đảo do đơn đề nghị mở rộng khuôn viên nhà thờ Tam Đảo của chúng tôi, nhất là khu nhà 5 tầng của Công Đoàn…; tuy không được như ý, nhưng đã thể hiện tính dân chủ và lắng nghe.
Cám ơn các cha, các quý khách và cộng đoàn đã thể tình lắng nghe, một linh mục già gần 80, là người Vĩnh Phúc, đã dẫn khách lên đây từ năm 1957 bằng cách: khi lên giắt xe đạp, lúc xuống buộc cành cây giảm tốc; trên 70 tuổi vẫn lái xe hàng tuần lên dâng lễ mỗi Chủ Nhật tại nhà thờ này sau khi đã tôn tạo, và hôm nay vẫn còn vững tay lái đưa đoàn lên đây.
Hy vọng Nhà Thờ Tam Đảo và Nhà Khách Nữ Vương Hòa Bình sẽ đem lại nhiều hoa trái thiêng liêng cho nhiều người, qua“Tình Thương và Sự Sống”
Tam Đảo ngày 8/8/2016
Lm. Giuse Trần Quang Vinh