Đôi nét về giáo họ Sàn

Giáo họ Sàn thuộc xứ Ba Họ xưa – Mỹ Lộc ngày nay, hạt Bắc Giang, giáo phận Bắc Ninh. Giáo họ Sàn là một họ đạo nhỏ bé nằm bên tả ngạn sông Thương.

Đến với xóm Sàn, câu nói quen thuộc của bao đời trước vẫn còn âm vang:

“Sông xóm Sàn vừa trong vừa mát,

đường xóm Sàn lắm cát dễ đi.”

Bến đò Sàn

Gần dòng sông Thương, hàng ngàn năm xóm Sàn luôn đón nhận sự êm đềm lặng lẽ của dòng sông nổi tiếng và mang nhiều cảm xúc thơ văn, đã đi vào bao bài thơ ca đâu đó. Cũng nhờ bên cạnh dòng sông êm đềm này, xóm Sàn được cung cấp bao nhiêu phù xa là những chất mầu mỡ cho cách đồng lúa thẳng cánh cò bay, trái chín thơm trên ngọn cây xanh. Có thể vì thế, người xóm Sàn có tiếng là hiền hòa và hiếu khách.

Sàn, nền móng kiên cố

Hiện nay, Giáo họ có 405 nhân danh với nghề nghiệp chính là làm ruộng, và một vài ngành nghề tự do khác. Đời sống đức tin nơi bà con họ Sàn rất đáng được kể đến. Giáo họ Sàn sôi động, nhiệt thành với Chúa qua các đoàn thể đạo đức như:

Huynh đoàn Đaminh giáo dân với con số 54 thành viên. Mỗi người trong huynh đoàn đều ý thức tương quan cá vị của mình với Thiên Chúa. Mỗi ngày, huynh đoàn đều cùng nhau ca ngợi Thiên Chúa qua ba giờ kinh: Sáng, Trưa, Chiều.

Quy tụ những người chồng, người cha trong gia đình, họ Giuse đã giúp mỗi thành viên thăng tiến hơn trong đời sống văn hóa cũng như đức tin. Bằng việc chia sẻ Lời Chúa hằng tháng theo chủ đề đã được chuẩn bị trước, họ Giuse dám để Lời Chúa tác động đến cuộc sống của quý ông. Hàng tháng, họ cũng có giờ Chầu Thánh Thể chung đầu tháng và khấn thánh Giuse hàng tuần.

Hội Mân Côi Giáo họ có 85 chị em được thành lập năm 1997. Từ đó, các chị em đều cố gắng tham gia nhiệt tình vào công việc Giáo họ. Cách riêng là những công việc đạo đức thường xuyên của hội như: chia sẻ Lời Chúa hàng tháng, đầu tháng, các chị em tụ họp bên Chúa Giêsu Thánh Thể. Hàng tuần, hội Mân Côi cùng nhau cầu nguyện với Đức Mẹ, xin Chúa ban muôn ơn lành.

Hội Khôi Bình luôn tâm niệm Lời Chúa và đem Lời Chúa đến cho mọi người. Hiện nay, hội Khôi Bình có 27 người. Mỗi tháng, hội đều tập trung để chia sẻ Lời Chúa.

Phụng vụ trong Thánh Lễ, có sự hiện diện của ca đoàn để dâng lời ca tiếng hát lên Thiên Chúa, có 27 thành viên. Song song là đoàn kèn có 20 thành viên. Mọi người cùng nhau chúc tụng Thiên Chúa là Đấng nhân lành. Giáo họ cũng có hội Trống-Trắc để phục vụ các lễ lớn, ngõ hầu đưa mọi người gần Chúa hơn. Hội Trống-Trắc có 30 thành viên.

Với mục đích thánh hóa tín hữu, các em thiếu nhi Thánh Thể đã quy tụ được 40 em, dưới sự hướng dẫn của 10 huynh trưởng, dự trưởng.

Đến nay, Giáo họ tuy còn khiêm tốn về con số. Thế nhưng, Giáo họ mang trong mình một đức tin kiên cường của con cái Chúa nơi miền đất Bắc Giang xa xôi. Để được như thế, chắc chắn, Giáo họ đã có một cái nền, móng đức tin từ xa xưa.

Đức cố giám mục Giuse Maria Nguyễn Quang Tuyến thăm họ Sàn năm 1996

Hạt giống đức tin

Tin mừng được gieo vào mảnh đất mầu mỡ này từ bao giờ? Câu hỏi này rất khó để trả lời chính xác. Nhưng theo các cụ kể lại thì ngay từ khi thành lập giáo xứ Mỹ Lộc vào năm 1883, lúc đó Giáo họ Sàn đã là một họ lẻ của giáo xứ Mỹ Lộc. Cùng với họ nhà xứ Mỹ Lộc và giáo họ Tiên Lục, giáo họ Sàn cũng có thể đón đức tin  vào những thập niên đầu thế kỷ thứ 19, vì vào năm 1862 đã có vị đầu mục Giuse Mật tử đạo tại cổng tả thành Bắc Ninh. Cũng có cách suy luận khác là giáo xứ Ba Họ xưa- Mỹ Lộc nay trong đó có họ Sàn  đón nhận đức tin thời các thừa sai dòng Tên truyền giáo ở Việt nam (1615 -1773), vì thế các ngài đã lấy hai vị thánh nổi tiếng của dòng  là thánh Phanxicô Xaviê và thánh Inhaxiô đặt làm bổn mạng cho giáo họ Sàn và họ nhà Xứ Mỹ Lộc.  

Dần dà, họ đạo Sàn đã có nhà thờ, nơi để các giáo hữu quy tụ bên Thiên Chúa, Đấng giàu lòng thương xót. Cũng nơi đây, các giáo hữu kéo muôn ơn lành của Chúa cho nhân loại và toàn thể thế giới, cách riêng là Giáo họ Sàn.

Vượt thời gian, thánh đường hiện tại được xây vững chãi. Theo cụ trùm cựu Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Nhung thì nhà thờ được xây dựng vào những năm đầu thế kỷ 20, sau đó tháp chuông được xây dựng vào thời cha Thuần và  khánh thành vào năm 1931. Ngôi thánh đường cổ làm bằng gỗ, lợp ngói ta  với chiều dài 25m, rộng 12m, một tháp 31m có một quả chuông 1,3 tạ, Nhà thờ trở thành niềm tự hào của bao người. Cung thánh nhà thờ có bàn thờ vàng có tượng Chúa để kính thờ. Đi từ xa, người trong vùng đã thấy rõ ngôi nhà thờ của Giáo họ. Đây là biểu tượng của đức tin Công Giáo, biểu tượng của hạt giống đức tin nơi vùng Sông Thương, biểu tượng của hiệp nhất, nơi muôn dân hiệp thông với nhau trong Thiên Chúa.

Hạt giống đức tin đã âm thầm mục nát nơi đây để rồi một ngày mai trong Chúa hạt giống mọc lên một cây hạt mới với trái trĩu đầu cành. Giáo họ hiện nay đã có ba cha: cha Phanxicô Huân, cha Phanxicô Thắng đang phục vụ tại địa phận và cha dòng Chúa Cứu Thế, Giuse Long cùng một số dì đang phục vụ trong và ngoài địa phận.

Sàn, nền nhà vững chắc. Chúa đã xây dựng một Hội Thánh vững chắc trên nền nhà. Dễ dàng nhìn thấy một ngôi nhà cao, rộng và đậm đà hương sắc tình Chúa, tình người. Đó là nhà chung Sàn.

Miên Văn